Die menschliche Gerechtigkeit : über die Veränderungen im Verständnis von Macht, Untertanentum und menschlichen Würde im Ordensland Preußen

W Prusach Krzyżackich w pierwszej połowie XV wieku upowszechnił się termin iustitia (sprawiedliwość), który wówczas rozumiano jako szeroki katalog roszczeń przysługujących człowiekowi ze strony innych ludzi. W społecznym wymiarze oznaczało to przekonanie, że władza polityczna, prestiż i osobista godność po-chodzą bezpośrednio ze stosunków międzyludzkich. Przemiana znaczenia tego typu pojęć może przyczynić się do wyjaśnienia źródeł sprzeczności i konfliktów pomiędzy zakonem niemieckim a jego poddanymi w Prusach.

Im Deutschordensstaat in der ersten Hälfte des 15. Jahrhunderts fand der Termi-nus iustitia (Gerechtigkeit) eine breite Verwendung. Er umfasste einen umfang-reichen Katalog von Ansprüchen, die dem Menschen seitens anderer Menschen zustanden. Im gesellschaftlichen Raum führte das zu der Überzeugung, dass politische Macht, Prestige und persönliche Würde aus zwischenmenschlichen Beziehungen herrühren. Der Bedeutungswandel dieser Begriffe kann die Entste-hung von Widersprüchen und Konflikten zwischen dem Deutschen Orden und seinen Untertanen in Preußen erklären.

In Teutonic Prussia in the first half of the 15th century the term iustitia (justice) became more and more common. It was then understood as a wide catalogue of claims which one man could demand from other people. In the social dimen-sion it was believed that the political power, prestige and personal dignity came directly from interpersonal relationships. The change in the understanding of this kind of terms may contribute to the explanation of the sources of conflicts between the Teutonic Order and its subjects in Prussia.