On understanding state sovereignty in the conditions of membership in the European Union : a few reflections against the background of current determinants and the relationship between the court of justice of the European Union and national courts

The corona virus pandemic poses an unexpected challenge to the European Union and its Member States. It is part of the public debate on the direction of the Union’s institutional development – the Union may both strengthen cooperation and may begin to dominate centrifugal tendencies. Both the Community assistance program and the position on the “communitarisation” of planned debts will be of particular importance. On May 5, 2020, the Federal Constitutional Court of the Federal Republic of Germany issued a judgement, the essence of which is to question the binding force of the judgment of the EU CJEU in Germany. We have dealt with similar decisions in the case of the Spanish Supreme Court. The German ruling in particular will be of particular importance as regards the relationship between EU law and the constitutional law of the member states. In the article, the author discusses the most important rulings of the Polish Constitutional Tribunal to date and the resulting conclusions, including the obligation to provide a pro-EU interpretation of the Constitution of the Republic of Poland. The subject of the considerations was also the traditional understanding of state sovereignty and the need to verify it nowadays, which in fact has been taking place since the middle of the 20th century. The development of the EU will be the most important factor in its modern understanding. The author emphasized the key importance of two factors: the need to strictly adhere to the principle of subsidiarity in order to limit the EU’s regulatory tendencies and – on the other hand – the requirement to take the EU order (acquis communaitaire) into account in the interpretation and application of national law, including the Constitution itself.

Pandemia koronawirusa stanowi niespodziewane wyzwanie dla Unii Europejskiej i jej państw członkowskich. Wpisuje się w publiczną debatę na temat kierunku rozwoju instytucjonalnego Unii – Unia może zarówno zacieśnić współpracę, jak i mogą zacząć dominować tendencje odśrodkowe. Szczególną doniosłość będzie miał zarówno wspólnotowy program pomocowy, jak i stanowisko wobec „uwspólnotowienia” planowanych długów. Dnia 5 maja 2020 r. Federalny Trybunał Konstytucyjny RFN wydał wyrok, którego istota sprowadza się do zakwestionowania mocy obowiązującej wyroku TSUE na terytorium Niemiec. Z podobnymi rozstrzygnięciami mieliśmy do czynienia w przypadku hiszpańskiego Sądu Najwyższego. Zwłaszcza niemieckie orzeczenie będzie miało szczególną doniosłość co do relacji prawa unijnego i prawa konstytucyjnego państw członkowskich. W artykule autor omówił najważniejsze dotychczasowe orzeczenia polskiego Trybunału Konstytucyjnego i wynikające z nich wnioski, w tym obowiązek prounijnej wykładni samej Konstytucji RP. Przedmiotem rozważań było także tradycyjne pojmowanie suwerenności państwa i konieczność jego weryfikacji współcześnie, co w istocie dokonuje się od połowy XX w. Rozwój UE będzie najważniejszym czynnikiem sprawczym w jej nowoczesnym pojmowaniu. Autor podkreślił kluczową doniosłość dwóch czynników: konieczności ścisłego przestrzegania zasady pomocniczości, aby ograniczyć nadmierne tendencje regulacyjne UE oraz – z drugiej strony – wymogu maksymalnego uwzględniania porządku prawa unijnego (acquis communaitaire) w wykładni i stosowaniu prawa krajowego, w tym samej Konstytucji.