Spółdzielczość uczniowska w Polsce w latach 1989-2016

Streszczenie

Rozprawa doktorska dotyczy problematyki spółdzielczości uczniowskiej w Polsce w latach 1989-2016. Jest monografią o charakterze historyczno-pedagogicznym, w której zastosowano układ problemowo-chronologiczny. Przedmiot badań dysertacji usytuowany jest w historii wychowania, dlatego podstawą podjętego opracowania tematu są źródła drukowane. W pracy zastosowano metody historyczne, na które składają się: heurystyka, krytyka źródeł oraz synteza dziejów. Ustalaniu faktów historycznych dotyczących spółdzielczości uczniowskiej w Polsce w latach 1989-2016 posłużyły następujące metody: indukcyjna, dedukcyjna, statystyczna, porównawcza, progresywna, retrogresywna oraz filologiczna. W pracy wykorzystałam następujące metody wyjaśniania historycznego: genetyczną, strukturalną, deskrypcyjną i przyczynową.  

Strukturę pracy stanowi sześć rozdziałów. Pierwszy rozdział przedstawia problematykę spółdzielczości uczniowskiej w literaturze przedmiotu w zakresie jej genezy, pojęć i zasad organizacji oraz form działalności i wartości wychowawczych. Początek spółdzielczości uczniowskiej sięga 1900 roku, a jej rozkwit przypada na okres międzywojenny. Po roku 1945 zasady ruchu spółdzielczego zmieniły się, tracąc swój samorządny charakter. W latach 1989-2016 spółdzielnie uczniowskie mimo trudności odradzały się – jednak z innych powodów niż w minionych latach. Rozdział drugi ukazuje uwarunkowania działalności spółdzielni uczniowskich w latach 1989-2016, zarysowując sytuację polityczną tego okresu oraz czynniki społeczne, gospodarcze, kulturowe i przemiany oświatowe, stanowiące tło działalności spółdzielni uczniowskich. 

 Część empiryczną pracy stanowią kolejne cztery rozdziały. Zawierają one analizy poświęcone działalności spółdzielni uczniowskich w latach 1989-2016 w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Ukazują przejawy aktywności gospodarczej tych organizacji szkolnych i jej wartości wychowawczych oraz różne aspekty działalności kulturalno-edukacyjnej i społecznej. W rozwijaniu ruchu spółdzielczości uczniowskiej duży udział miały różne konkursy spółdzielcze oraz ogólnopolskie i międzynarodowe spotkania organizowane dla dzieci i młodzieży, dlatego część niniejszej dysertacji poświęcona jest tej problematyce. 

W ostatniej części dysertacji zaprezentowano działania Krajowej Rady Spółdzielczej, Fundacji Rozwoju Spółdzielczości Uczniowskiej, powiatowych i wojewódzkich rad spółdzielczych oraz organów prasowych. Wymienione podmioty realnie wspierały spółdzielczość uczniowską w badanych latach.

Summary

The doctoral dissertation concerns the issues of students’ cooperatives in Poland in the years 1989-2016. It is a historical and pedagogical monograph, in which a problem-chronological arrangement was used. The subject of the dissertation research is situated in the history of education, therefore the basis for the study of the topic are printed sources. Historical methods were used in the work, which include the following: heuristics, critique of sources and a synthesis of history. The following methods were used to establish historical facts about students’ cooperatives in Poland in 1989-2016: inductive, deductive, statistical, comparative, progressive, retrogressive and philological. In my dissertation, I used the following methods of historical explanation: genetic, structural, descriptive and causal.

The dissertation is structured within six chapters. The first chapter contains the issues of students’ cooperatives in the subject’s literature in terms of its genesis, concepts and principles of organization, as well as forms of activity and educational values. The beginning of the students’ cooperative movement dates back to 1900 and it flourished in the interwar period. After a year of 1945, the rules of the cooperative’s movement was changed, losing their self-governing character. In the years 1989-2016, despite the difficulties, students’ cooperatives revived - but for different reasons than in previous years. The second chapter conatins the conditions of the activity of students’ cooperatives in the years 1989-2016, outlining the political situation of that period as well as social, economic, cultural factors and educational changes determining the background of the activities of students’ cooperatives.

The empirical part of the work consists of the next four chapters. They contain analysis about the activities of students’ cooperatives in 1989-2016 in primary and secondary schools. They show the signs of economic activity of these school organizations and their educational values, as well as various aspects of cultural, educational and social activities. Various cooperative competitions as well as national and international meetings organized for children and young people had a large share in the development of the students’ cooperative movement, therefore part of this dissertation is regarding this matter.

The last part of the dissertation contains the activities of the National Cooperative Council, the Foundation for the Development of Students’ Cooperatives, poviat and voivodeship cooperative councils and press. The mentioned entities genuinely supported students’ cooperatives in the analyzed years.

Tytuł
Spółdzielczość uczniowska w Polsce w latach 1989-2016
Tytuł
Student cooperatives in Poland in 1989-2016
Twórca
mgr Prus Aleksandra
Promotor
dr hab. Magiera Elżbieta prof. US
Dyscyplina naukowa
Dziedzina nauk społecznych; Pedagogika
Instytucja
Wydział Nauk Społecznych
Instytut Pedagogiki
Miejsce wydania
Szczecin
Data
2022
Język
polski
Słowa kluczowe
spółdzielnie uczniowskie; spółdzielnie szkolne; Szkolne Kasy Oszczędności; formy spółdzielczości uczniowskiej; Fundacja Rozwoju Spółdzielczości Uczniowskiej
Słowa kluczowe
tudent cooperatives; school cooperatives; School Savings Funds; forms of students’ cooperatives; Foundation for the Development of Student Cooperatives
Opis
Informacja w BIP: https://bip.usz.edu.pl/doktorat-habilitacja/16387/aleksandra-prus
Prawa autorskie
Rozprawa doktorska dopuszczona do publicznej obrony, udostępniona na podstawie Zarządzenia nr 274/2021 Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego
Kategorie
Rozprawy doktorskie
Data udostępnienia18 maj 2022, 14:53:41
Data mod.10 paź 2022, 09:23:04
DostępPo zalogowaniu lub z obszaru biblioteki
Aktywnych wyświetleń0