Eine integrative Auffassung des polnischen Nullsubjekts? : zum Buch von Anna Pilarski "Das Nullsubjekt im Polnischen"

Der Beitrag präsentiert Anna Pilarskis Buch „Das Nullsubjekt im Polnischen. Dependenzielle Verbgrammatik und Generative Transformationsgrammatik im Modellvergleich“, in dem zwei Grammatikmodelle, die in der modernen Linguistik vertreten sind, miteinander verglichen werden sollen. Die Autorin betont ausdrücklich, dass sie keines von ihnen einer Kritik aussetzt und auch keines bevorzugt. Einer detaillierten Analyse unterzieht sie subjektlose Konstruktionen mit inkorporierter, kontextbedingter, rollenprominenter, referentieller und transformationsbedingter Subjektrealisiation. Dem Leser wird während der Lektüre jedoch sichtbar, dass sowohl die GTG als auch die DVG vor allem abgetrennt existieren und keines von den beiden Modellen im Stande ist, allein alle Aspekte des Nullsubjekts im Polnischen zu beschreiben: Sie betrachten das Problem von einer anderen Seite und bedienen sich anderer Forschungsmechanismen. Dadurch gewinnt der Leser den Eindruck, dass sie von der Autorin bei der Analyse eher abwechselnd angewandt und nicht miteinander konfrontiert werden. Deswegen wäre es vielleicht begründet, an eine integrative Auffassung beider Modelle hinsichtlich des Nullsubjektes zu denken, statt sie miteinander zu vergleichen.

The article is an analysis of Anna Pilarski’s book called Das Nullsubjekt im Polnischen. Dependenzielle Verbgrammatik und Generative Transformationsgrammatik im Modellvergleich [Null-subject in Polish. A comparison of the models: Dependency Verb Grammar and Transformational Generative Grammar]. The author of the book aims to compare two grammar models present in the contemporary linguistics. Pilarski explicitly emphasises that she neither criticizes nor gives preference to any of them. The constructions analysed in detail in the book are the subjectless constructions with incorporated, context-conditioned, role-prominent, referential and transformation-conditioned realization of the subject. The reader of the book can notice that the two models, DVG and TGG, in principle exist independently and neither of them alone allows for a full description of all the aspects of null-subject in Polish since each of the two examines the null-subject phenomenon in a different way and applies different research mechanisms. Hence, during reading one can have an impression that Pilarski used the two models interchangeably, instead of confronting them with each other. Therefore, it seems reasonable to consider an integrative framework based on the two models with respect to the issue of null-subject instead of comparing DVG und TGG with one another.

Artykuł jest omówieniem książki Anny Pilarski Das Nullsubjekt im Polnischen. Dependenzielle Verbgrammatik und Generative Transformationsgrammatik im Modellvergleich [Podmiot zerowy w języku polskim. Porównanie modeli dependencyjnej gramatyki czasownika i gramatyki transformacyjno-generatywnej], której Autorka postawiła sobie za zadanie porównanie dwóch modeli gramatyki funkcjonujących we współczesnej lingwistyce, podkreślając przy tym, że żadnego z nich nie poddaje krytyce, ale też żadnego z nich nie faworyzuje. Szczegółowemu badaniu poddane zostały bezpodmiotowe konstrukcje, w których ten rodzaj podmiotu realizowany jest na różne sposoby: może być wbudowany, zależeć od kontekstu, od roli tematycznej, od odniesienia czy też transformacji. W trakcie lektury czytelnik może zauważyć, że zarówno gramatyka transformacyjno-generatywna, jak i dependencyjna gramatyka czasownika egzystują raczej niezależnie od siebie i żadna z nich nie jest w stanie samodzielnie opisać wszystkich aspektów podmiotu zerowego w języku polskim, ponieważ analizuje to zjawisko w inny sposób i posługuje się odmiennymi mechanizmami badawczymi. W związku z tym można odnieść wrażenie, że Autorka książki stosuje oba modele zamiennie, zamiast je ze sobą zestawić. Dlatego też byłoby raczej zasadnym stworzenie w odniesieniu do podmiotu zerowego modelu integrującego, który uwzględniałby zarówno gramatykę transformacyjno-generatywną. jak i dependencyjną gramatykę czasownika, zamiast je ze sobą porównywać.