Status prawny organizacji zbiorowego zarządzania w prawie polskim

Streszczenie

Rozprawa doktorska porusza problematykę statusu prawnego organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi (dalej: OZZ) w polskim systemie prawnym.

Zmiany w polskim systemie zbiorowego zarządzania wynikały z konieczności implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/26/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych do korzystania online na rynku wewnętrznym. Tym samym ustawodawca miał możliwość zredefiniowania regulacji kształtujących status prawny OZZ, jednakże zdecydował się na pozostawienie formy prawnej OZZ w dotychczasowej postaci, tj. stowarzyszenia, i to pomimo, iż w skali świata równie często co w formie stowarzyszeń OZZ funkcjonują w formie spółek.

Podstawowym celem rozprawy jest analiza statusu prawnego OZZ oraz próba ustalenia, czy OZZ mogłaby funkcjonować w innej aniżeli stowarzyszenie formie prawnej, zapewniając jednocześnie realizację podstawowego celu, jakim jest zarządzanie i ochrona praw twórców. W rozprawie postawiono tezę, że forma prawna stowarzyszenia najpełniej odpowiada statusowi prawnemu OZZ, zarówno pod względem struktury organizacyjnej, członkostwa, zasad funkcjonowania, jak i samego celu działania OZZ, jakim jest zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi.

Analiza statusu OZZ wymagała sięgnięcia zarówno do dotychczasowego źródła regulacji zbiorowego zarządzania, stanowiska doktryny i judykatury, jak również obecnie obowiązującego ustawodawstwa oraz dyrektywy 2014/26/UE. Analizie poddane zostały również regulacje kształtujące obecną formę prawną OZZ, tj. stowarzyszenie, jak i potencjalną formę, w której organizacje te mogłyby funkcjonować w postaci spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Summary

The dissertation addresses the issue of legal status of collective management organisations for copyright or related rights (hereinafter: OZZ) in the Polish legal system.

Changes in the Polish collective management system resulted from the need to implement Directive 2014/26/EU of the European Parliament and of the Council of 26 February 2014 on collective management of copyright and related rights and multi-territorial licensing of rights in musical works for online use in the internal market. Thus, the legislator had the opportunity to redefine the regulations shaping the legal status of OZZ, however he decided to leave the legal form of OZZ in its current form, i.e. an association, despite the fact that in the world as often as in the form of an association the OZZ function in the form of companies.

The main objective of the dissertation is to analyze the legal status of the OZZ and to determine whether the OZZ could function in a different legal form than an association, ensuring the realization of the basic objective, i.e. management and protection of authors' rights. The thesis is that the legal form of an association best corresponds to the legal status of OZZ, both in terms of its organisational structure, membership, rules of functioning, and the very purpose of operation of a OZZ, i.e. collective management of copyright and related rights.

The analysis of the status of OZZ required reaching both the previous source of regulation of collective management, the position of doctrine and jurisprudence, as well as the legislation currently in force and Directive 2014/26/EU. The regulations shaping the current legal form of OZZ, i.e. an association, as well as the potential form in which these organisations could operate in the form of a limited liability company, were also analyzed.