Stabilność fiskalna w krajach UE

W artykule przedstawiono ewolucję koncepcji stabilności fiskalnej w kierunku zrównoważenia finansów publicznych. Celem opracowania jest włączenie się w dyskusję na temat czynników kształtujących stabilność fiskalną oraz weryfikacja ich znaczenia w czasie zaburzeń związanych z kryzysem finansowo-gospodarczym i oddziaływaniem pandemii COVID-19 na gospodarkę. W efekcie przeprowadzonego badania uszeregowano kraje UE pod względem zrównoważenia finansów publicznych, posługując się jedną z metod porządkowania liniowego – TOPSIS. Ponadto wskazano czynniki determinujące stabilność finansów publicznych, a tym samym wpływające na ich zrównoważenie. W badaniu wykorzystano dane dostępne w bazie Eurostatu za lata 2010, 2015, 2017 i 2020. Z analiz wynika, że w 2020 r. zróżnicowanie stabilności finansów publicznych badanych krajów znacznie się zmniejszyło w porównaniu z wcześniejszymi latami. Ponadto w badanym okresie następowały dość duże zmiany w rankingu krajów pod względem przyjętego kryterium spowodowane zmianami poziomu wzrostu gospodarczego oraz wielkości długu publicznego w stosunku do PKB. W każdym rozpatrywanym roku krajem o najmniej stabilnych finansach publicznych była Grecja. W latach 2010 i 2015 na pierwszych miejscach rankingu znajdowały się: Irlandia, Malta i Słowacja, a w 2020 r. były to: Rumunia, Litwa, Polska i Bułgaria.

The article presents the evolution of the concept of fiscal stability towards the sustainability of public finances. The aim of the study is to join the discussion on the factors shaping fiscal stability and to verify their significance during disturbances caused by the financial and economic crisis and the impact that the COVID-19 pandemic had on the economy. The result of the undertaken research is a ranking of EU countries according to the sustainability of their public finances, created using one of the linear ordering methods, TOPSIS. In addition, the study allowed the indication of the factores determining the stability of public finances and its affecting its sustainability. The analysis was based on Eurostat data for 2010, 2015, 2017 and 2020. The study showed that the variation among the analysed countries’ sustainability of public finances decreased significantly in 2020 as compared to the previous years. Moreover, relatively significant changes in the ranking were observed in the analysed period in terms of the adopted criterion, which primarily resulted from changes in the countries’ level of economic growth and the size of their public debt in relation to GDP. In each of the studied years, Greece proved to have had the most unstable public finance. In the years 2010 and 2015, Ireland, Malta and Slovakia, respectively, occupied the first positions in the ranking, while in 2020 Romania, Lithuania, Poland and Bulgaria became the leaders.