Wytrzymałość krążeniowo-oddechowa młodzieży akademickiej w aspekcie budowy somatycznej i aktywności fizycznej czasu wolnego

Streszczenie

Monitorowanie stanu zdrowia młodzieży akademickiej, jest jednym z elementów prognozowania zagrożeń zdrowotnych w aspekcie rozwoju chorób przewlekłych. Sprawność krążeniowo-oddechowa i pomiar komponentów ciała (głównie otłuszczenia) są ogólnie uważane za kluczowe w ocenie optymalnego zdrowia.

Celem badań było określenie charakteru związków budowy somatycznej 
i aktywności fizycznej czasu wolnego z poziomem wytrzymałości krążeniowo-oddechowej młodzieży akademickiej studiującej w Polsce.

Materiał badawczy stanowiło 309 studentów (154 kobiet, 155 mężczyzn). 
W metodzie badawczej zastosowano narzędzie w postaci autorskiego kwestionariusza wywiadu środowiskowego. Dokonano wybranych pomiarów antropometrycznych, obliczono wskaźniki BMI, WHR, WHtR, WHR1, WHtR1. Typ budowy somatycznej oceniono metodą Heath-Carter. Ocenę wytrzymałości krążeniowo-oddechowej wykonano z wykorzystaniem 20 metrowego testu wahadłowego (20m SRT), przy użyciu przenośnego analizatora gazów oddechowych K4b2. Aktywności fizyczną czasu wolnego obliczono za pomocą kwestionariuszem MLTPAQ. 

Większość osób z niedowagą stanowiły kobiety, a z nadwagą i otyłością mężczyźni. Komponenty mezomorfii i ektomorfii dominowały w budowie ciała mężczyzn, a wśród kobiet endomorfii i mezomorfii. Rozkład wyników względem płci 
we wszystkich przedziałach poziomu wytrzymałości krążeniowo-oddechowej, określonej na podstawie bezpośredniego pomiaru poboru tlenu był zbliżony. Średnie wyniki maksymalnego poboru tlenu zarówno dla kobiet i mężczyzn plasują badaną grupę na poziomie dobrym. Poziom aktywności fizycznej czasu wolnego jest znamiennie wyższy u mężczyzn dla wysiłku o wysokiej intensywności i dla miary sumarycznej. Sumaryczny wzrost aktywności fizycznej czasu wolnego kobiet jak i mężczyzn oraz aktywność o intensywności wysokiej wiąże się ze zwiększeniem maksymalnego poboru tlenu. Zarówno dla kobiet jak i mężczyzn, centralną otyłość mierzoną za pomocą obwodu pasa i wskaźnika WHR1, WHtR1 można uznać za lepszą zmienną korelacyjną niż obwód talii WHR i WHtR dla VO2max. Badania wykazały, że w grupie kobiet jak i mężczyzn, wyróżniamy inne wskaźniki budowy ciała, będące predykatorami wytrzymałości krążeniowo-oddechowej.

Summary

Monitoring the health status of academic youth is one of the elements of predicting health risks in terms of the development of chronic diseases. Cardiorespiratory fitness and the measurement of body components (mainly adiposity) are generally considered to be key in the assessment of optimal health.

The aim of the study was to determine the character of relationship of somatic constitution and leisure time physical activity with the level of cardiorespiratory fitness of university students in Poland.

The research material consisted of 309 Polish university students (154 females, 155 males) of different study profiles.

The research method used a research tool in the form of an original community interview questionnaire and independent data. Selected anthropometric measurements were performed. BMI, WHR, WHtR, WHR1 and WHtR1 indices were calculated. Somatic body type was assessed using the Heath-Carter method. Assessment of cardiorespiratory endurance was performed using a 20 m shuttle test (20 m SRT and a portable respiratory gas analyser . To measure leisure time activity The MLTPAQ was used to measure leisure time activity. 

The majority of those who were underweight were women and those who were overweight and obese were men. Mesomorphy and ectomorphy components predominated in the body composition of men and endomorphy and mesomorphy in women. The distribution of results in relation to gender in all ranges of cardiorespiratory endurance levels determined on the basis of direct measurement of oxygen uptake was similar. The mean results of maximal oxygen uptake for both men and women placed the study group at a good level. The level of leisure time physical activity was significantly higher in men for high-intensity exercise and for the total measure. The total increase in leisure time physical activity for women and men and activity of high intensity is associated with an increase in maximal oxygen uptake. For both men and women, central obesity measured by waist circumference as well as WHR1 and WHtR1 indices can be considered a better correlating variable than waist circumference WHR and WHtR for VO2max. Studies have shown that we distinguish different body composition indices as predictors of cardiorespiratory endurance in the group of men and women.