Polka, nauczycielka, katoliczka - Emma Nicolay de Caprile i jej wkład w rozwój argentyńskiego systemu edukacji w świetle literatury dokumentu osobistego i materiałów prasowych

Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie sylwetki Emmy Nicolay de Caprile – pochodzącej z Polski wybitnej nauczycielki, pionierki argentyńskiego systemu edukacyjnego. W Polsce jest to postać zupełnie nieznana, więc publikacja stanowi uzupełnienie pewnej luki w badaniach nad emigracyjnymi losami Polaków, tym bardziej, że Nicolay de Caprile była i jest nadal ambasadorem polskości, bowiem Argentyńczycy mają świadomość jej korzeni. W rozważaniach odwołamy się do kontekstu historycznego, omówimy etapy kształtowania się argentyńskiego systemu edukacyjnego w drugiej połowie XIX wieku. Na tym tle ukażemy nie tylko biografię Emmy Nicolay de Caprile, ale przede wszystkim jej rolę w propagowaniu edukacji dziewcząt, omówimy też sygnalnie zaproponowaną przez nią metodę nauki czytania i pisania, dzięki której poziom analfabetyzmu w Argentynie znacząco się zmniejszył. Podstawę dla naszych rozważań stanowi korespondencja Nicolay de Caprile z ówczesnym prezydentem Argentyny Domingo Faustino Sarmiento, zgromadzona w Archivo Histórico de la Escuela Normal Nº 1 w Buenos Aires, wspomnienia uczennic oraz materiały zarówno z argentyńskiej, jak i polonijnej prasy.

The purpose of this article is to present Emma Nicolay de Caprile, an outstanding Polish teacher and a pioneer of the Argentinean educational system. She is a completely unknown figure in Poland, so this publication fills a gap in the research on the lives of Poles in exile, especially that Nicolay de Caprile was and still is an ambassador of Polish identity, as Argentines are aware of her roots. We will refer to the historical context and discuss the stages of formation of the Argentinean educational system in the second half of the 19th century. Against this background, we will present not only Emma Nicolay de Caprile's biography, but above all her role in promoting girls' education, and we will also discuss the method of teaching reading and writing she proposed, thanks to which the level of illiteracy in Argentina decreased significantly. Our considerations are based on Nicolay de Caprile's correspondence with the then president of Argentina, Domingo Faustino Sarmiento, collected in the Archivo Histórico de la Escuela Normal Nº 1 in Buenos Aires, the memoirs of her students, and materials from both the Argentine and Polish press.