Profilowanie afektywne wartości w leksykonie mentalnym Polaków, Rosjan i Niemców : raport z badań empirycznych

Artykuł ma na celu przybliżenie związków wartości z emocjami utrwalonych w leksykonie mentalnym Polaków, Rosjan i Niemców. Analiza materiału językowego pozyskanego w rezultacie testu swobodnych skojarzeń, oparta na metodologii badań kognitywnych oraz psychologicznej skali PANAX-X, pokazuje, że pojęcia odsyłające do stanów afektywnych są obecne w profilach asocjacyjnych większości jednostek aksjologicznych. Najwięcej związków z emocjami pozytywnymi stwierdzono w profilach wartości odczuciowych, najmniej lub brak emocji – w profilach wartości społecznych i moralnych. Wyniki poświadczające wysoki status wartości odczuciowych w systemie aksjologicznym respondentów i związane z nimi postawy propulsywne oraz niższą pozycję innych wartości można tłumaczyć dominacją orientacji postmaterialistycznej współczesnych użytkowników trzech języków.

The article aims to present the relationship between values and emotions recorded in the mental lexicon of Poles, Russians and Germans. The analysis of the research material obtained as a result of the free association test, based on the cognitive methodology and psychological PANAX-X scale, shows that the concepts referring to affective states are present in the association profiles of most axiological units. The most relationships with positive emotions were found in the profiles of feeling values, the least or no emotions – in the profiles of social and moral values. The results confirm the high status of emotional values in the axiological system of the respondents and the related propulsive attitudes as well as the lower position of other values, which can be explained by the dominance of post-materialistic orientation.