Pamięć i tożsamość w poezji Henry’ego Beissela

Streszczenie

Niniejsza rozprawa doktorska stanowi pierwsze badania na skalę międzynarodową nad kanadyjsko – niemieckim autobiograficznym wierszem długim Henry’ego Beissela (ur. 12.04.1929) pt.: Coming to Terms with a Child / Ein Kind kommt zur Sprache. Po raz pierwszy utwór został napisany i opublikowany w języku angielskim (2011), następnie osobiście przetłumaczony przez autora na język niemiecki, (który jest jego językiem ojczystym) oraz opublikowany jako wydanie dwujęzyczne razem z zaktualizowaną przez niego wersją anglojęzyczną (2015). Poszczególne wersje składają się na spójny projekt poetyckiego wspominania utrzymany w konwencji poezji autobiograficznej. 

Na potrzebę analizy dwujęzycznego projektu „warsztatu pamięci” („memory workshop”), w pracy wykorzystano następujące pojęcia i teorie: teorie autoprzekładu I literatury dwujęzycznej, studia nad pamięcią i teoria traumy oraz pojęcia autobiografii i życiopisarstwo w odniesieniu do biograficznej metafikcji. 

Tworząc dwujęzyczny poetycki projekt o pamięci autor uczestniczy w dialogu interkulturowym. Analiza komparatywna wersji wiersza pozwala ukazać liczne zmiany, które ilustrują mechanizmy fikcjonalizowania przeszłości w ramach dwóch różnych języków. 

Autobiograficzny utwór Beissela prezentuje współczesne spojrzenie na życiopisarstwo. Ukazuje on pamięć jako proces, a autobiografię jako dynamiczną konstrukcję. Beissel dekonstruuje kategorie faktu i fikcji poprzez zacieranie granic pomiędzy nimi, jak i pomiędzy pamięcią indywidualną a zbiorową. Wyróżniającą cechą wierszy Beissela jest połączenie prozy i poezji przy układaniu strof. 

Coming to Terms with a Child / Ein Kind kommt zur Sprache uosabia (auto)biograficzną metafikcję, która jako dyskurs graniczny umiejscawia się w spektrum pomiędzy życiopisarstwem a literaturą. Negocjowanie tożsamości i czasu jest dopełnieniem postmodernistycznego eksperymentu Beissela uporania się z historią. 

Summary

This dissertation examines, for the first time in international scholarship, Henry Beissel’s (born 14 April, 1929) Canadian-German autobiographical long poem Coming to Terms with a Child / Ein Kind kommt zur Sprache. The poem was first written and published in English (2011), and subsequently translated by the author into his German mother tongue and published as a bilingual book together with a rewritten English version (2015). These particular versions of the volume constitute a unified project of poetic recollection maintained in the convention of autobiographical poetry. 

In order to help navigate Beissel’s bilingual project of a “memory workshop”, the study utilises the following concepts and theories: theories of self-translation and literary bilingualism, studies of memory and trauma theory, as well as the concept of autobiography and life writing in connection with biographical meta-fiction. 

Via his bilingual poetic memory project, the author participates in an intercultural dialogue. The comparative reading of all of the versions reveals various changes, which illustrate the workings of a fictionalised memory in two languages.

Beissel’s autobiographical collection of poems provides an updated look at life writing. He depicts memory-in-process and autobiography as a dynamic construct. Beissel plays with the categories of fact and fiction by blurring the borderlines between them and between personal and collective memory. An outstanding feature of Beissel’s poems is the poetic and prosaic combination in the construction of the stanzas. 

In short, Coming to Terms with a Child / Ein Kind kommt zur Sprache epitomises (auto)biographical metafiction, which, as a borderline discourse, locates itself on the spectrum between life writing and literature. The negotiation of identity and time round off Beissel’s postmodern experiment of coming to terms with history.