Skojarzenia słowne w kontekście badań etnolingwistycznych : o potrzebie realizacji projektu Polsko-niemiecko-rosyjskiego słownika asocjacyjnego

Tekst jest głosem językoznawców w dyskusji o tożsamości człowieka podejmowanej na gruncie nauk społecznych i humanistycznych. Jednostka jest w tym kontekście często sprowadzana do roli posiadacza i użytkownika grupowych ideologii, czego konsekwencją bywa przyjmowanie założenia, że różnice, dystanse czy rozbieżności interesów mogą być równoważone przez podobieństwa, poczucie bliskości oraz wspólnotę nadrzędnych celów, idei lub interesów, co okazuje się jednak zadaniem niełatwym, szczególnie wtedy, kiedy znajdziemy się w tyglu języków i kultur. W przekonaniu autorów tekstu pewną szansę podniesienia skuteczności porozumiewania się w relacjach międzykulturowych stwarzają m.in. psycholingwistyczne badania skojarzeń swobodnych. Pozwalają bowiem diagnozować różnice w spostrzeganiu, a to właśnie one są jedną z najczęstszych przyczyn wszelkich nieporozumień. Dotychczasowe badania skojarzeniowe takie różnice ujawniły, co zdaniem autorów opracowania uzasadnia potrzebę przeprowadzenia eksperymentu lingwistycznego na studenckich reprezentacjach trzech grup narodowych, tj. Polaków, Niemców i Rosjan, w celu opracowania polsko-niemiecko-rosyjskiego słownika asocjacyjnego z suplementem w postaci monografii naukowej.

This text is the linguists’ voice in the discussion on the human identity, undertaken in the field of social sciences and humanities. An individual is often reduced in this context to the role of a possessor and user of the group ideologies, of which the consequence is accepting the assumption that the differences, distances or discrepancies of interests can be balanced by the similarities, the sense of proximity and the mutual overarching goals, ideas or interests which, however, proves to be difficult task to achieve, particularly when we find ourselves in the melting pot of languages and cultures. According to the authors, an opportunity to enhance the effectiveness of communication in the intercultural relations is provided, among others, by the psycholinguistic research into free associations, as they enable the diagnose of the differences in perception that are one of the most frequent reasons of misunderstandings. The studies on free associations performed so far have revealed such differences which, according to the authors, justifies the need to carry out an associative experiment on the samples of students of three nationalities, i.e. the Poles, Germans and Russians, in order to develop the Polish-German-Russian dictionary of associations, supplemented with a scientific monograph.