Perspektywy metafizyki analitycznej : między esencjalizmem a akspresywizmem

Powrót filozofii analitycznej do metafizyki można ujmować dwojako. Po pierwsze, można go opisywać i wyjaśniać jako rozmaicie uwarunkowany fenomen historyczny, mający swoją genezę i skutki oraz określone miejsce w rozwoju filozofii analitycznej. Po drugie, można ów zwrot metafizyczny uczynić przedmiotem namysłu metafilozoficznego, starając się wydobyć podstawowe założenia uprawiania metafizyki w analitycznej tradycji filozoficznej oraz pokazać jej perspektywy teoretyczne. Rozważania zaprezentowane w artykule, chociaż poprzedzone są skrótowym historycznym przeglądem stosunku filozofii analitycznej do metafizyki, skupione są przede wszystkim na metafilozoficznym ujęciu metafizyki analitycznej i przedstawiają zasadniczy dylemat, z jakim się ona boryka. Dylemat ten polega na tym, że tezy metafizyki analitycznej są albo mało treściwymi i w dużej mierze pustymi twierdzeniami o istocie rzeczywistości, albo okazują się ostatecznie wyrazem naszego nastawienia do świata i rozjaśnianiem najogólniejszych kategorii, za pomocą których o nim myślimy. Filozofowie analityczni uprawiający metafizykę muszą zatem wybierać, nolens volens, między wiele obiecującym, lecz ostatecznie jałowym poznawczo esencjalizmem a nieco defetystycznym ekspresywizmem.