Uwarunkowania rozwoju biegów przełajowych, ulicznych i górskich w Polsce w latach 1919-2016

Streszczenie

Głównym celem badawczym dysertacji było dokonanie analitycznej i syntetycznej oceny rozwoju biegów przełajowych, ulicznych i górskich w Polsce w latach 1919–2016 w oparciu o zgromadzone materiały.

Ramy terytorialne i czasowe ujęte w oprawianiu obejmują terytorium Polski w kolejnych okresach historycznych, okres od 1919 roku po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, do Igrzysk Olimpijskich w Rio de Janeiro w 2016 roku. 

Podstawowe metody badawcze wykorzystywane w niniejszym opracowaniu to: analiza, synteza, opis, dedukcja i indukcja, metoda porównawcza oraz wybrane elementy dokumentacji statystycznej. 

Proces badawczy został oparty na bazie źródłowej, którą stanowiły archiwalia, dokumenty i wydawnictwa źródłowe, prasa i czasopisma, kroniki, relacje ustne działaczy sportowych, trenerów oraz literatura.

Zasadnicza część pracy składa się ze wstępu, pięciu rozdziałów głównych oraz zakończenia. Rozdział pierwszy poświęcony został podstawom organizacyjno-prawnym rozwoju lekkoatletyki w Polsce w latach 1919–2016.  Charakterystykę przemian w biegach przełajowych przedstawiono w rozdziale drugim. W rozdziale trzecim ukazano ewolucję biegów ulicznych. Przeanalizowano początki tych biegów przed 1919 rokiem, a następnie najważniejsze imprezy biegowe w okresie międzywojennym, Mistrzostwa Polski w maratonie, półmaratonie, ultramaratonie i innych atestowanych biegach ulicznych. Na zakończenie tej części pracy omówiono najlepsze wyniki i rekordy kraju w wybranych biegach ulicznych oraz występy reprezentantów Polski w maratonie podczas Igrzysk Olimpijskich. Rozdział czwarty został poświęcony analizie historycznej biegów górskich. Uwzględniono w niej genezę biegów górskich na świecie oraz tradycje w Polsce. Przedstawiono krajową rywalizację zawodniczek i zawodników na poziomie Mistrzostw Polski z uwzględnieniem podziału na styl alpejski i anglosaski oraz zawody na krótkim i długim dystansie. Scharakteryzowano udział Polaków w międzynarodowej rywalizacji w tych biegach. W rozdziale piątym przedstawiono biografie wybranych najsłynniejszym polskich biegaczy przełajowych, ulicznych i górskich.

Całość pracy uzupełnia podsumowujące zakończenie wraz z oceną omawianego tematu. Tekst uzupełnia część dokumentacyjna, w której znajduje się bibliografia, indeks nazwisk, indeks miejscowości, wykaz rycin i tabel, wykaz skrótów oraz streszczenie w języku angielskim.

Summary

The main purpose of the study of this dissertation was make analytical and synthetic evaluation of the development of cross-country, road and mountain running in Poland between 1919 and 2016 on the basis of the data collected.

The territorial and time frames covered the area of Poland in successive periods of history, particularly the years from 1919, after regaining its independence, until the Olympic Games in  Rio de Janeiro in 2016. 

The research methods implemented in the dissertation include: analysis, synthesis, descriptive research, deductive research, inductive research, comparative research and selected elements of statistic data. 

The dissertation consists of methodological introduction, five chapters and a summary. Chapter 1 analyzes the organizational and legal grounds of the development of athletics in Poland from 1919 to 2016. Chapter 2 presents the characteristics of changes in cross-country running. Chapter 3 discusses the evolution of road running. The beginnings of running on the roads before 1919, major running competitions in the interwar period, i.e. organized by magazines, Polish Championships in marathon, half marathon, ultramarathon and other certified road runs were outlined here. The best results and records in selected runs in Poland as well as the results of the Polish athletes in the marathon races during the Olympic Games are listed. Chapter 4 explores the historical analysis of mountain running. It presents the origins of the sport in the world and its traditions in Poland as well as the competition of the athletes in Polish Championships in classic Alpine and Anglo-Saxon styles, both long and short distances. The participation of Polish athletes in international mountain running competitions is provided. Chapter 5 discusses the biographies of the selected major Polish cross-country, road and mountain runners.

The dissertation is concluded with the evaluation of the discussed subject along.