National Fund for the Protection of Heritage Monuments – principles for the establishment and operation

The paper presents the legal status, sources of income, and directions of expenditure of the National Fund for the Protection of Heritage Monuments, which is a state purpose-specific fund included in the public finance sector of the Republic of Poland. The rules for establishing and making use of this fund are regulated by the provisions of the act on the protection and guardianship of monuments and the Public Finance Act. The only source of income of the fund are administrative pecuniary penalties for non-compliance with the regulations on the protection and guardianship of heritage monuments. Tasks that can be financed from this fund include conservation and restoration works, as well as construction works carried out directly at the monument. The hypothesis that the National Fund for the Protection of Heritage Monuments, owing to its inconsiderable financial resources, will constitute only a complementary source for financing such works, has been positively verified. The main sources of financing are the state budget and budgets of local government units.

W opracowaniu przedstawiono status prawny, źródła przychodów oraz kierunki wydatków Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków, który jest państwowym funduszem celowym wchodzącym w skład sektora finansów publicznych w Rzeczypospolitej Polskiej. Zasady tworzenia i wykorzystywania tego funduszu regulują przepisy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz ustawy o finansach publicznych. Jedynym źródłem przychodów funduszu są administracyjne kary pieniężne za nieprzestrzeganie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zadania, które mogą być finansowane ze środków tego funduszu to prace konserwatorskie i restauratorskie oraz roboty budowlane realizowane bezpośrednio przy zabytku. Pozytywnie zweryfikowano hipotezę, że Narodowy Fundusz Ochrony Zabytków, z uwagi na skromne zasoby finansowe, będzie stanowił tylko uzupełniające źródło finansowania takich prac. Głównym źródłem ich finansowania są środki budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego.