Efekt głosowania przyjacielsko-sąsiedzkiego w wyjaśnianiu zachowań wyborczych

Głosowanie przyjacielsko-sąsiedzkie (PS) można zdefiniować jako preferowanie przez wyborców kandydatów zamieszkałych lub działających w ich okolicy. Zjawisko zostało szeroko opisane w literaturze zagranicznej, ale w Polsce nie spotkało się z większym zainteresowaniem. Celem artykułu jest wskazanie najważniejszych ustaleń badawczych odnoszących się do tego zjawiska na podstawie szerokiej analizy piśmiennictwa naukowego. Autor stwierdza, że efekt głosowania przyjacielsko-sąsiedzkiego nie jest ograniczony do jednej części świata ani konkretnego systemu wyborczego. To niezbędny element każdego modelu próbującego wyjaśnić zachowania wyborców. Z drugiej strony, choć samo występowanie zjawiska nie budzi wątpliwości, można sformułować wniosek, że efekt głosowania przyjacielsko-sąsiedzkiego ma silnie kontekstowy charakter. Takie czynniki, jak system wyborczy, atrybuty kandydatów, intensywność sporu politycznego czy organizacja partii politycznych, będą miały wpływ na to, w jakiej skali efekt wystąpi.

The friends and neighbours voting effect can be defined as a phenomenon in which voters prefer candidates residing or working in a geographically close neighborhood. It has been widely described in foreign literature, but not in Poland. The aim of this article is to indicate the most important research findings referring to the phenomenon, based on a broad analysis of scientific literature. The author states that the friends and neighbours voting effect is not limited to any part of the world or a specific electoral system. The effect is one of the indispensable elements of any model of voting behavior. On the other hand, although the occurrence of the phenomenon is stable, it can be concluded that the friends and neighbours voting effect has a strongly contextual character. The factors such as the electoral system, the attributes of the candidates, the intensity of the political dispute or the internal organization of political parties will affect the extent to which this effect will occur.