Procedura tworzenia samorządowych zakładów budżetowych : ograniczenia podmiotowe i przedmiotowe

Od 1 stycznia 2010 roku mogą być tworzone samorządowe zakłady budżetowe, ale znacząco ograniczono uprawnienia organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego (j.s.t.) w zakresie ich tworzenia lub przekształcania. Ograniczenia mają aspekt podmiotowy oraz przedmiotowy. Celem opracowania jest analiza i ocena ustawodawstwa, orzecznictwa sądów i regionalnych izb obrachunkowych, a także dorobku doktryny prawa samorządu terytorialnego i prawa finansów publicznych dotyczących zakresu władztwa organów stanowiących j.s.t. w sferze tworzenia, przekształcania, łączenia oraz likwidowania samorządowych zakładów budżetowych. Pozytywnie zweryfikowano hipotezę, że ustawodawca, wprowadzając podmiotowe i przedmiotowe ograniczenia w tworzeniu samorządowych zakładów budżetowych, pozostawił jednocześnie szeroki zakres swobody wyboru organom stanowiącym j.s.t. między formą gospodarki parabudżetowej (samorządowy zakład budżetowy) a formą gospodarki w pełni pozabudżetowej (spółka komunalna). W ten sposób dopuszcza realizację określonych zadań publicznych według reguł obowiązujących w sektorze finansów publicznych albo według zasad charakterystycznych dla sektora prywatnego. W opracowaniu zastosowano metodę dogmatycznoprawną (jako metodę podstawową) oraz uzupełniająco metodę empiryczno-analityczną (w szczególności w odniesieniu do dorobku orzeczniczego sądów i regionalnych izb obrachunkowych).

Starting from January 1, 2010, self-government budgetary establishments may be created, but the powers of the bodies of local self-government units (units) have been significantly reduced in terms of their creation or transformation. The restrictions are of a subjective and objective nature. The aim of the study is to analyze and evaluate legislation, court decisions and regional accounting chambers, as well as the achievements of the doctrine of the law of local self-government and the law of public finances regarding the scope of the authority of the organs constituting the municipality, with regards to creation, transformation, merger and liquidation of self-government budgetary establishments. The hypothesis was positively verified that the legislator, introducing subjective and objective limitations in the creation of self-government budgetary establishments, left at the same time a wide range of freedom of choice to the authorities between the form of a parabudget economy (local government budget plant) and the form of a fully off-budget economy (municipal company). In this way, it allows the implementation of specific public tasks according to the rules in force in the public finance sector or according to the principles characteristic of the private sector. The paper uses the dogmatic method (as a basic method) and, additionally, the empirical and analytical method (in particular with reference to the jurisprudence of the courts and regional chambers of auditors).