Leksykalno-stylistyczne środki opisu podróży i podróżowania w listach prywatnych Henryka Sienkiewicza

Artykuł zawiera szczegółową analizę leksyki i środków stylistycznych, użytych przez Sienkiewicza w opisach realiów związanych z podróżą i podróżowaniem. Ekscerpcją objęto zbiór wszystkich zachowanych 1401 listów prywatnych Sienkiewicza, który zajmuje blisko 3 tysiące stron druku w wydaniu zbiorowym korespondencji Sienkiewicza pod redakcją Marii Bokszczanin. Zebrany materiał liczy łącznie ponad 300 wyrazów oraz połączeń wyrazowych o różnym charakterze, użytych ponad tysiąc razy. Przeprowadzone badania pokazały, że relacje z Sienkiewiczowskich peregrynacji najczęściej mają charakter obiektywny i rzeczowy. Pisarz wykorzystywał tu zwykle wyrazy o treściach konkretnych, implikujących bezpośrednie odniesienia do rzeczywistości. Środki stylistyczne charakterystyczne dla stylu artystycznego w opisach realiów związanych z podróżowaniem nie są zbyt liczne. Większość zarejestrowanych przekształceń semantycznych to porównania, metafory, epitety oraz eufemizmy.

The article contains a detailed analysis of the lexis and stylistic means used by Sienkiewicz in his descriptions of travel and travelling. The excerption included the collection of all 1,401 preserved private letters written by Sienkiewicz; the collection contains nearly 3,000 printed pages in a collective publication of the correspondence of Sienkiewicz edited by Maria Bokszczanin. In the collected material there are over 300 words and expressions of different character, used over a thousand times. The research has revealed that the accounts of the Sienkiewicz peregrinations in most cases are objective in character. The writer used words with precise meanings, which refer directly to the reality. The stylistic means typical of artistic style used in descriptions of travelling is not too numerous. Most of the registered semantic transformations are comparisons, epithets and euphemisms.