Edukacja tanatologiczna - współczesne wyzwanie

Czy we współczesnym świecie, w którym dominuje kult młodości, witalności, w szczególny sposób należy interesować się tematyką śmierci, żałoby, cierpienia? Czy w edukacji szkolnej istnieje przestrzeń, na tak dziś odsuwane zagadnienia tanatologiczne? To jedno z  najważniejszych pytań, na które odpowiada niniejszy artykuł. Odsuwamy temat śmierci z naszego codziennego funkcjonowania, a wraz z nim świadomość jego wszechobecności. Wielokrotnie wspólnie przeżywamy żałoby państwowe, szkolne, słuchamy informacji o  ofiarach ogromnych katastrof, wypadków, niestety bardzo często zapominamy o  indywidualnym wymiarze każdej z  nich. Nie nadajemy jej także znaczenia edukacyjnego. Jak wynika z  przeprowadzonych w  latach 2012–2013 badań własnych, których respondentami byli uczniowie szczecińskich szkół gimnazjalnych i  ponadgimnazjalnych, 85% spośród badanych uczniów bezpośrednio doświadczyło przeżywania śmierci osób dla nich ważnych, ich umierania, bądź też żałoby. Postulaty niniejszego artykułu, które są wynikiem prowadzonych badań, koncentrują się wokół kilku obszarów działania, m.in.: zmiany postrzegania przez nauczycieli istoty i  celowości edukacji tanatologicznej, wprowadzenia treści tanatologicznych do programu studiów pedagogicznych w  ramach odrębnego przedmiotu, bądź też jasno wyodrębnionych treści w  innym przedmiocie rozwijającym kompetencje nauczycielskie, wzmocnienia roli szkolnego psychologa i pedagoga, jako zespołu profesjonalnego wsparcia nauczyciela w  trudnych sytuacjach. Niezbędnym krokiem do wprowadzania postulowanych zmian jest wielokrotnie wspominana, zmiana perspektywy postrzegania roli i  miejsca edukacji tanatologicznej, jako jednego z  koniecznych komponentów edukacji szkolnej. I  to właśnie ta zmiana stanowi główne współczesne wyzwanie.

Should we be interested in the subject of death, grief and suffering in our modern world, which is dominated by the cult of youth and vitality? Is there any room for thanatology issues in school education? These are the main questions answered in this article. We tend to ignore the subject of death in our everyday life as well as the consciousness of its omnipresence. Its educational meaning is very important and often forgotten. Research conducted in 2012–2013 among students of junior and high schools, has shown that 85% of them have directly experienced the death of people who were important to them. Based on the research results author suggests several improvements in educational context. There should be change in teachers’ perception of the essence and purpose of thanatology education. There should be an implementation of thanatology content in teachers’ education program as a  separate subject is needed, or at least a  clearly defined content in another subject which is developing teaching skills. The role of the school psychologist and pedagogue, as a  team that can professionally support teacher in difficult situations should be strengthened. To make these changes possible, there must be a transition in perception of the role and place of thanatology education. This particular change can be a  major challenge.