Kultura szkoły : o jej złożoności i wielowymiarowości

W  badaniach nad codziennością edukacyjną, zarówno instytucjonalną, formalną jak i  nieformalną, szczególną atrakcyjnością wyróżnia się „kultura szkoły” jako kategoria analityczna. W  tekście podejmuję przybliżenie zakresu znaczeniowego tego wielowymiarowego podejścia. Na potrzeby prowadzonych analiz przyjmuję, że kultura szkoły jest zespołem idei, poglądów, zasad i praktyk, które w jawny i ukryty sposób oddziałują na rozwój osoby i  zmianę społeczną, zarówno w  szkole jak i w  jej bezpośrednim i  pośrednim otoczeniu. Na tak pojmowaną kulturę szkoły składają się kultury jej podmiotów: nauczycieli, uczniów, „niepedagogicznych” pracowników szkoły oraz rodziców. Swój niewątpliwy udział w kulturze szkoły mają także zjawiska i  procesy o  zasięgu lokalnym, regionalnym i  globalnym. W  tekście wskazuję niektóre kryteria opisu i interpretowania kultury szkoły oraz analizuję jej relacje z programami ukrytymi. Sygnalizuję także interakcyjny charakter kultury szkoły ze środowiskiem oraz materialnymi i  symbolicznymi krajobrazami, w  których szkoła funkcjonuje.

In studies on the everyday education, both institutional, formal and informal particularly attractive, as an analytical category, is the notion of „school’s culture”. In this text has been taken an attempt of show the range of meaning of this multidimensional concept. For the purposes of analysis, the school’s culture is a set of ideas, opinions, policies, and practices that in open and hidden way affect the development of individuals as well as of social changes, both at school and in its closer and further environment. According to such concept the school’s culture, it is an effect of culture of its agents, namely: teachers, pupils, „non-pedagogical” school’s staff and parents. Undoubted part in the school’s culture are also phenomena and processes which have occurred on local, regional and global levels. In the text has been indicated some chosen criteria describe and interpret of the school’s culture and analysis its relationship with hidden curriculum. Also is signalized the interactive nature of culture with the school environment as well as its material and symbolic elements of landscapes, in which the school operates.