Aksjologiczne aspekty duchowości młodych Europejczyków

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest odtworzenie utrwalonych w świadomości językowej młodych Europejczyków – Polaków, Rosjan i Niemców sposobów rozumienia wartości chrześcijańskich jako jednego z aspektów duchowości.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy został sformułowany jako pytania: Czym są dziś wartości chrześcijańskie dla młodych obywateli Europy? Czy dla wyznawców katolicyzmu, prawosławia i protestantyzmu są one tak samo ważne i niosą identyczne treści oraz przesłania? W celu pozyskania danych językowych zastosowano psycholingwistyczne narzędzie badawcze – test swobodnych skojarzeń werbalnych z wyrazami hasłowymi wartości chrześcijańskie, christliche Werte, xристианские ценности. Do analizy materiału empirycznego wykorzystano wypracowaną na gruncie lingwistyki kognitywnej metodę profilowania pojęć, a także metodę analizy frekwencyjnej.

PROCES WYWODU: Wywód rozpoczyna uzasadnienie wyboru problematyki wartości chrześcijańskich oraz ukazanie specyfiki istoty duchowości i jej związków z aksjologią. Następnie przedstawiono metodologię zebrania i analizy danych językowych. Część trzecia to omówienie wyników testu swobodnych skojarzeń werbalnych oraz wnioski.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Za wartościami chrześcijańskimi kryją się w przekonaniu respondentów przede wszystkim idee zawarte w Dekalogu, w dalszej kolejności ogólnie pojmowana moralność. Symbolizują je krzyż, Biblia i ikona. Transmisja i pielęgnowanie wartości należą do zadań Kościoła. W świadomości językowej respondentów niemieckich i polskich dokonuje się raczej negatywna ewaluacja wartości chrześcijańskich, badani Rosjanie mają do nich stosunek ambiwalentny.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wartości chrześcijańskie są kategorią aksjologiczną silnie utrwaloną w świadomości językowej przedstawicieli trzech zbiorowości etnicznych. Eksploracja pól asocjacyjnych wykazuje, że profile wartości chrześcijańskich różnią się stopniem złożoności, nasycenia i frekwencji oraz ukształtowaniem pod względem językowym, ujawniając jednakże podobieństwo w zakreślonej skojarzeniami rozpiętości semantycznej.

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the article is to recreate the ways of understanding Christian values as one of the aspects of spirituality, established in the linguistic consciousness of young Europeans – Poles, Russians and Germans.

THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The research problem was formulated as questions: What are the Christian values today for young European citizens? Are they equally important for the followers of Catholicism, Orthodoxy and Protestantism and do they carry identical content and messages for them? In order to obtain linguistic data, a psycholinguistic research tool was used – the test of free verbal associations to stimulus-words wartości chrześcijańskie, christliche Werte, xристианские ценности. The method of concept profiling, worked out on the basis of cognitive linguistics, and the frequency analysis method were used to analyze the empirical material.

THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The argumentation begins with the justification of the choice of the problem of Christian values and showing the specificity of the essence of spirituality and its relations with axiology. Then, the methodology of collecting and analyzing linguistic data was presented. The third part discusses the results of the free verbal association test and conclusions.

RESEARCH RESULTS: In the opinion of the respondents, the Christian values are mainly hidden by the ideas contained in the Decalogue, followed by the generally understood morality. They are symbolized by the cross, the Bible and the icons. The transmission and cultivation of values are the tasks belonging to church. In the linguistic consciousness of the German and Polish respondents, the evaluation of Christian values is rather negative, the Russian respondents have an ambivalent attitude towards them.

CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIOS: Christian values are an axiological category firmly established in the linguistic consciousness of representatives of three ethnic communities. The exploration of the associative fields shows that the profiles of Christian values differ both in the degree of complexity, saturation and frequency, and in linguistic shape, as well, revealing, however, the similarity in the semantic range delineated by associations.