Parentyfikacja - identyfikacja i analiza środowisk wychowawczych : perspektywa biograficzna

Parentyfikacja jest zjawiskiem polegającym na odwróceniu ról wewnątrzrodzinnych - między dziećmi a rodzicami (Minuchin, 1968). Dzieci stają się osobami odpowiadającymi za system rodzinny, przejmując role osób dorosłych – rodziców, te instrumentalne i te emocjonalne. Dostępna literatura przedmiotu badań pozwala na wyodrębnienie konkretnych sytuacji rodzinnych jako okoliczności sprzyjających występowaniu tego procesu. Każda rodzina jako grupa o specyficznych więziach funkcjonuje w rozmaitych kontekstach, które w pedagogice społecznej można określić mianem „środowisk”. W niniejszym artykule dokonana zostaje transmisja kategorii środowisk wychowawczych na grunt biograficznych doświadczeń osób parentyfikowanych. Autorka je identyfikuje, analizuje oraz opisuje wykorzystując fragmenty (auto)biograficznych wywiadów narracyjnych. Retrospektywne ujęcie doświadczeń rodzinnych pozwala przez narratorów określać wyodrębnione środowiska jako potencjał oraz biograficzny punkt odniesienia pomagający stosować indywidualne strategie radzenia sobie z trudnymi, niekiedy traumatycznymi doświadczeniami związanymi z odwróceniem ról w rodzinie.

Parentification is a phenomenon of reversal of intrafamily roles between children and parents (Minuchin, 1968). Children become persons responsible for the family system, assuming the roles, instrumental and emotional, of adults – parents. The available literature on the subject of research allows for the identification of specific family situations as circumstances favourable for the occurrence of this process. Each family as a group with specific bonds functions in various contexts, which in social pedagogy can be called "environments". This article transmits the category of educational environments to the biographical experiences of parentified people. The author identifies, analyses and describes them using fragments of (auto)biographical narrative interviews. Retrospective approach to family experiences allows, by narrators, to define the distinguished environments as a potential and a biographical reference point that helps to apply individual strategies of coping with difficult, sometimes traumatic experiences, related to the reversal of roles in the family.