Propozycja nowelizacji art. 175 § 1 Kodeksu postępowania karnego

The article presents a proposal to amend the Polish Code of Penal Procedure of 1997 so that no doubts arise on the basis of its interpretation that the accused is not entitled to give false explanations, including false explanations. This proposal was based on the interpretation of art. 175 § 1 of the indicated code, which was implemented according to the derivative concept of the interpretation of law. Relying on this concept makes it clear that the norm authorizing the accused to provide explanations is a norm subordinated to the norm – the principle of art. 2 § 1 item 1 of the Code of Penal Procedure, which results in the necessity to limit its subject to submitting only true explanations. This result is also supported at the stage of application of functional directives of interpretation, in which the directive which refers to the purpose of a normative act plays an important role. In the proposed amendment to the article formulated in the article 175 § 1 of the Code of Penal Procedure it was also decided to emphasize the legal consequence of the accused giving false explanations, considering that the right solution was to give the court the possibility of their negative assessment in the process of mitigating the sentence.

W artykule przedstawiono propozycję takiego ujęcia polskiego Kodeksu postępowania karnego z 1997 r., aby nie powstawały już na gruncie jego wykładni żadne wątpliwości co do tego, że oskarżonemu nie przysługuje prawo do składania nieprawdziwych wyjaśnień, w tym wyjaśnień fałszywych. Propozycję tę oparto na interpretacji art. 175 § 1 wskazanego kodeksu, którą zrealizowano według wskazań derywacyjnej koncepcji wykładni prawa. Oparcie się na rzeczonej koncepcji uzmysławia bowiem, że norma upoważniająca oskarżonego do składania wyjaśnień jest normą podporządkowaną normie-zasadzie z art. 2 § 1 pkt 1 k.p.k., co skutkuje koniecznością ograniczenia jej przedmiotu do składania jedynie wyjaśnień prawdziwych. Rezultat ten znajduje także wsparcie na etapie zastosowania funkcjonalnych dyrektyw wykładni, w którym istotną rolę odgrywa dyrektywa odwołująca się do celu aktu normatywnego. W sformułowanej w artykule propozycji zmiany art. 175 § 1 k.p.k. zdecydowano się ponadto uwypuklić konsekwencję prawną złożenia przez oskarżonego fałszywych wyjaśnień, uznając, że słusznym rozwiązaniem jest stworzenie sądowi możliwości ich negatywnej oceny w procesie miarkowania wymiaru kary.