Badanie w działaniu w kształceniu i doskonaleniu nauczycieli

Celem tego tekstu jest przedstawienie istoty i argumentów na rzecz użyteczności badania w  działaniu jako paradygmatu badawczego w zakresie rozwoju i aktualizowania nauczycielskiego profesjonalizmu. Przedstawiam jego specyfikę poprzez charakterystykę potencjału poznawczego i praktycznego w odniesieniu do codziennej praktyki edukacyjnej. Podkreślam znaczenie wykorzystania przez badaczy - praktyków ich własnego głosu w wyrażaniu swoich obaw i opinii oraz poprzez odważne podejmowanie nowych śmiałych inicjatyw. Następnie wskazuję interesy poznawcze, które orientują badanie w działaniu na określone cele poznawcze i na zakładane zmiany. W dalszej kolejności przedstawiam możliwości stosowania tego podejścia, w procesie kształcenia kandydatów na nauczycieli, oraz w procesie doskonalenia zawodowego nauczycieli praktyków. Przytaczam kilka przykładów praktyk obrazujących obydwie  opcje w celu zilustrowania mojego punktu widzenia na potencjał tego paradygmatu. Jako przykład w kształceniu nauczycieli przedstawiłam doświadczenia E. Wołodźko z jej książki „W kierunku autonomii studiowania” (2013 r.) . W drugim przypadku przywołuję doświadczenia moich doktorantów - nauczycieli-praktyków.

The aim of this text is to introduce the essence and arguments for the usefulness of action research as a research paradigm in the development and updating of teachers’ professionalism. Thus, I present the specific features of action research, its cognitive and practical potential in relation to everyday educational practice. I stress the importance of using researcherspractitioners own voices to express their concerns and opinions, and take new bold initiatives. Then I point out the cognitive interests which direct the action research on specific cognitive purposes and changes assumed. Next, I present the possibilities of applying this research approach in the process of academic education of teacher candidates as well as the process of professional improvement of teachers- practitioners. In both cases, I use a few samples of practices to illustrate my point of view on this paradigm. As an example of the initial teacher education I present an experience of E. Wołodźko from her book Towards an autonomy of study (2013). In second case, I mention experiences of my PhD students – teachers -practitioners.