Słownictwo ograniczone czasowo i przestrzennie w powieści Wiesława Myśliwskiego Widnokrąg z perspektywy komunikacyjno-językowej

Celem artykułu jest przedstawienie z perspektywy komunikacyjno-językowej wybranego słownictwa z powieści Wiesława Myśliwskiego Widnokrąg. Zmieniający się – wskutek dynamicznych procesów społecznych, gospodarczych i kulturowych – sposób porozumiewania się powoduje, że część leksyki wychodzi z użycia i pozostaje w pamięci tylko tych osób, dla których jest ważnym składnikiem tożsamości. Zjawisko to ma charakter uniwersalny. Przyjmujemy, że literatura jest podstawowym medium pamięci wspólnoty kulturowej, a leksyka w niej zawarta przekazuje wybrane obrazy życia, pomagając w ich zapamiętaniu lub poszerzając kompetencje odbiorcy o nowe elementy. Słownictwo kreujące obraz świata w powieści Widnokrąg rekonstruuje i reinterpretuje przeszłość zarówno u autora/narratora jak i u czytelnika. Wybrane z analizowanej powieści słownictwo zatrzymane w pamięci jednostki pokazuje rzeczywistość z perspektywy „małej ojczyzny”, umożliwiając czytelnikowi poznanie realiów toczącego się w niej życia, a co za tym idzie poszerzenie własnej pamięci.

The purpose of this article is to provide a communicative-linguistic perspective on the vocabulary selected from the Wiesław Myśliwski’s novel Widnokrąg. As a result of the changing ways of communication – caused by the dynamic social, economic, and cultural processes – part of the lexis goes out of use and only remains in the memory of those for whom it constitutes a significant element of identity. This phenomenon is of a universal nature. We assume that literature is a basic medium of memory of a cultural community, and the lexis contained in it transfers selected images of life, helping to memorize them or adding new elements to he reader’s competences. The vocabulary that creates the image of the world in Widnokrąg reconstructs and reinterprets the past both in the author/narrator and in the reader. The vocabulary selected from the analysed novel, retained in the memory of an individual, shows reality form the perspective of a “small homeland”, enabling the reader to know the realities of the life lived there, and thereby to extend his or her own memory.