Percepcja bez wrażeń zmysłowych : "Nowa psychologia" J. J. Gibsona

Artykuł stanowi omówienie faz rozwoju nowego, w latach 1950-1980, podejścia do zagadnienia percepcji wzrokowej, które zaproponował amerykański psycholog James J. Gibson. Odnoszący się z dużym sceptycyzmem do wyrosłej na gruncie filozofii idealistycznej kategorii wrażenia zmysłowego, Gibson znany jest ze swojej ekologicznej teorii percepcji, w której zaciera się granica między podmiotem i środowiskiem. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę z tego, że nawiązując do podstawowych założeń psychologii postaci, sformułował on wiele idei, które są w stosunku do niej nowatorskie, a przeprowadzona przez niego drobiazgowa analiza pojęcia ekosystemu bardziej zbliża go do postaciowców, niż wymierzona w kategorię Gestalt krytyka go od nich oddala.

The paper discusses the development of the new – in 1950-1980 – approach to the visual perception proposed by the American psychologist James J. Gibson. He is known from his skepticism about the category of sensation that emerged within the context of idealistic philosophy, and from his ecological theory of perception, wherein the boundary between the subject and environment is obliterated. However, it is not always noticed that while referring to the Gestalt psychology he formulated a lot of original ideas. His detailed analysis of the ecosystem concept makes him more akin to the Gestalt theorists, despite the fact that his criticism of the Gestalt category seems to suggest the very opposite.