Rachunkowość w podmiotach gospodarki komunalnej – stan obecny i perspektywa zmian

Turbulentne otoczenie, dokonujące się przemiany cywilizacyjne oraz coraz większa złożoność sieci powiązań w gospodarce wymuszają również na podmiotach sektora komunalnego zmiany w sposobie myślenia, identyfikowania działań, pomiaru i wyceny dokonań, uwzględnianie w procesie gospodarczym nie tylko aspektów ekonomicznych, ale również społecznych oraz ekologicznych. Jak wynika z obserwacji, sektor komunalny charakteryzują pewne swoiste cechy, takie jak: wielość interesariuszy oraz ich sprzeczne interesy i wymagania, liczne zróżnicowane podmioty komunalne, wielość poziomów zarządzania oraz różne style zarządzania (demokratyczny, autorytarny), różnorodność zadań oraz bariery prawno-ekonomiczne. Obecność tych zjawisk prowadzi do zaburzeń prowadzonej działalności gospodarczej, utrudnia proces identyfikacji, pomiaru i komunikowania celów prowadzonej działalności przez podmioty gospodarki komunalnej przy wykorzystaniu systemu rachunkowości. Niniejsze opracowanie jest próbą identyfikacji tych zjawisk. Ponadto stanowi również próbę odpowiedzi na pytania badawcze: 1) Jakie instrumenty rachunkowości finansowej i zarządczej są wykorzystywane przez podmioty gospodarki komunalnej do generowania informacji o realizacji celów ekonomicznych, społecznych i ekologicznych? 2) Jakie zmiany należy wprowadzić w systemie rachunkowości podmiotów gospodarki komunalnej? W opracowaniu wykorzystano metody i techniki badawcze, między innymi: metody indukcji oraz dedukcji, analizę i syntezę, krytyczną analizę krajowej i zagranicznej literatury przedmiotu, metodę analizy porównawczej.

The turbulent environment, the ongoing civilization changes and the increasing complexity of network connections in the economy force the entities of the municipal sector to change the way of thinking, identifying activities, measuring and valuing achievements, and to take into account not only the economic aspects but also the social and ecological dimensions. According to the observations, the municipal sector is characterized by some peculiarities, such as the multiplicity of stakeholders and their conflicting interests and requirements, great number and diversity of municipal entities, multiple management levels and different management styles (democratic, authoritarian), diversity of tasks, and legal and economic barriers. The presence of these phenomena leads to disturbances in business operations of municipal entities and hinders the process of identifying, measuring and communicating the objectives of their activity by the accounting system. This study is an attempt to identify these phenomena. In addition, it is also an attempt to answer the research questions: 1) What financial and management accounting instruments are used by municipal economy entities to generate information on the implementation of economic, social and environmental objectives? 2) What changes should be made to the accounting system of municipal economy entities? The research methods and techniques used in the study include: induction and deduction, analysis and synthesis, critical analysis of national and foreign literature on the subject, and comparative analysis.