Stężenie chromu w materiale kostnym człowieka a czynniki biologiczne i środowiskowe

Wstęp: Celem pracy było poznanie i porównanie stężenia chromu (Cr) w trzech rodzajach materiału kostnego: chrząstce, kości zbitej i kości gąbczastej, pobranego z głowy kości udowej. Ponadto oceniono wpływ czynników ogólnobiologicznych i środowiskowych na stężenie Cr w badanych próbkach.

Materiały i metody: Z głowy kości udowej pobranej od pacjentów (n = 37) poddanych alloplastyce stawu biodrowego odseparowano chrząstkę, kość zbitą i gąbczastą, które wysuszono do stałej masy, zmineralizowano w stężonych kwasach i w których oznaczono stężenie Cr metodą spektrofotometrii absorpcji atomowej (ICP-AES).

Wyniki: Stężenie Cr w analizowanych próbkach kostnych można ułożyć w następujący malejący szereg: chrząstka < kość zbita < kość gąbczasta. Nie odnotowano zależności pomiędzy wiekiem i płcią badanych pacjentów a stężeniem Cr w próbkach kostnych. U osób pracujących w przemyśle ciężkim wartość stężenia Cr była prawie 30% większa niż u pracowników innych działów gospodarki. Wykazano zależność pomiędzy liczbą wypalanych papierosów (<10 lub ≥20) a stężeniem Cr w kości zbitej. Osoby wypalające ≥20 papierosów dziennie miały znacznie większe stężenia Cr w badanym materiale niż osoby wypalające <10 papierosów dziennie. Nie zaobserwowano istotnych różnic pomiędzy spożyciem dziczyzny, ryb i owoców morza a stężeniem Cr w analizowanych próbkach.

Wnioski: Wiele wskazuje na to, że wielkości stężenia chromu w kościach pacjentów poddanych alloplastyce stawu biodrowego mogą być powiązane z czynnikami ogólnobiologicznymi i środowiskowymi, ale niezbędne są szersze i liczniejsze badania w tym zakresie, także w innych krajach Europy Środkowej.

Introduction: The aim of this study was to investigate and compare concentrations of chromium (Cr) in the cartilage cortical bone and spongy bone in the femoral head. In addition, we examined how Cr levels were influenced by general biological and environmental factors.

Materials and methods: Material was collected from patients (n = 37) who had undergone hip replacement surgery. Cartilage, and cortical and spongy bone samples were taken from the femoral head, dried to a constant weight, digested in acids, and tested for the Cr concentration by atomic absorption spectrophotometry (ICP-AES).

Results: Chromium concentration in the analyzed bone samples could be arranged in the following descending series: cartilage < cortical bone < spongy bone. We found no effect of sex and age on the bone Cr concentrations. Chromium levels in heavy

industry workers were nearly 30% higher than in those employed in other sectors of the economy. Chromium levels in cortical bones showed a difference between patients smoking fewer than 10 cigarettes per day and those smoking 20 and more per day. The share of game meat, fish and seafood in the diet had no significant effect on Cr levels in the examined samples.

Conclusions: There are many indications that Cr levels in the bone and cartilage of patients who had undergone hip replacement surgery may be associated with environmental and general biological factors. However, definite conclusions require a greater number of studies and a wider scope of research, including a greater geographical range (i.e. involving other Central European countries).