Znowelizowane powszechne przepisy prawa kanonicznego dotyczące ochrony małoletnich przed przestępstwami seksualnymi

Reakcja wspólnoty Kościoła na doniesienia o przestępstwach seksualnych niektórych duchownych wobec małoletnich stanowi jeden z mierników wierności na-uczaniu Jezusa Chrystusa. Skuteczna ochrona najsłabszych i najbardziej bezbronnych domaga się przede wszystkim dobrego prawodawstwa i to nie tylko w postaci przepisów procesowych służących ukaraniu sprawców przestępstw, ale również przepisów prawa materialnego definiujących poszczególne przestępstwa contra sextum i określających zakres ochrony przed tego typu deliktami. Na konieczność rozszerzenia zakresu mate-rialnego przestępstw seksualnych zwrócił uwagę już Jan Paweł II. Kolejni prawodawcy powszechni nowelizowali przepisy materialne dotyczące ochrony dzieci i młodzieży, zwłaszcza poprzez rozszerzanie zakresu osób objętych ochroną oraz penalizowanie czynności polegających na wytwarzaniu, posiadaniu i rozpowszechnianiu materiałów pornograficznych zawierających wizerunki małoletnich. Aktualne przepisy materialne dotyczące przestępstw contra sextum znajdują się w trzech ustawach powszechnych: w znowelizowanym w 2021 roku Kodeksie prawa kanonicznego, w zawierającym delicta graviora motu proprio Sacramentorum sanctitatis tutela oraz w będącej na etapie konsultacji przed zapowiedzianą nowelizacją ustawie Vos estis lux mundi. Dodatko-wo przepisy te są obecne w wersji 2.0 Va d e m e c u m Dykasterii Nauki Wiary, które co prawda nie ma charakteru ustawowego, ale pełni rolę podręcznika dla ordynariuszy i osób zajmujących się procedowaniem spraw związanych z oskarżeniami mającymi za przedmiot przestępstwa seksualne. Analiza obowiązującego prawodawstwa prowadzi jednak do wniosku, że ustawy te charakteryzują się rozbieżnością zarówno co do zakresu materialnego przestępstw contra sextum, jak i osób objętych ochroną oraz podmiotów zdolnych ustawowo do popełnienia tego typu przestępstw. Zauważalne różnice mogą powodować trudności w aplikowaniu prawa, a tym samym zmniejszać skuteczność ochrony małoletnich i osób z nimi zrównanych. Z tej racji wydaje się konieczne ich ujednolicenie, co spowoduje usunięcie pojawiających się wątpliwości interpretacyjnych.

The response of the Church community to reports of sexual abuse commit-ted by some clergy against minors is one of the tests of fidelity to the teaching of Jesus Christ. Effective protection of the weakest and most vulnerable demands, first of all, good legislation, and not only in the form of procedural laws to punish the perpetrators of crimes, but also in the form of substantive laws defining the various types of the de-lict contra sextum and the scope of protection against it. The need to expand the scope of substantive laws against sexual abuse was already pointed out by Pope John Paul II and subsequent legislators have amended the substantive provisions on the protection of children and adolescents, especially by expanding the scope of protected persons and criminalizing the acts of producing, possessing and distributing pornographic materials containing images of minors. The current substantive provisions on the abuse contra sextum are found in three general laws: the 2021 revised Code of Canon Law, the motu proprio Sacramentorum sanctitatistutela specifying delicta graviora, and the motu proprio Vos estis lux mundi (currently at the consultation stage during the revision process). In addition, these provisions are present in version 2.0 of the Vademecum of the Dicastery for the Doctrine of the Faith, which serves, though not statutory in nature, as a handbook for bishop ordinaries and those involved in the processing of cases involving accusations of sexual abuse. However, an analysis of the current legislation leads to the conclusion that in these laws some discrepancies arise both in terms of the substantive scope of the delict contra sextum, as well as with regard the persons protected and the entities capable of committing such abuse. The noticeable differences may cause difficul-ties in the application of the law, and thus reduce the effectiveness of the protection of minors and persons who habitually has the imperfect use of reason. Therefore, it seems necessary to unify the provisions, which will dispel emerging interpretative doubts.