Rodzina wspierająca w przestrzeni życiowej rodziny dysfunkcyjnej. Założenia a rzeczywistość

Streszczenie

W niniejszej pracy podjęto temat rodzin wspierających w przestrzeni życiowej rodziny dysfunkcyjnej. Jest to istotny temat zarówno z punktu widzenia teorii wsparcia rodzin w kryzysie, jak i praktyki podejmowanych działań pomocowych. To pierwsze opracowanie badawcze w Polsce, w którym opisano funkcjonowanie rodzin wspierających.
Podstawowym cele niniejszej pracy było scharakteryzowanie znaczenia rodzin wspierających i podejmowanych przez nie działań w procesie pomocy rodzinie dysfunkcyjnej. Zadaniem rodziny wspierającej jest udzielenie takiego wsparcia, aby rodzina dysfunkcyjna pokonała trudności bez konieczności umieszczania dzieci w pieczy zastępczej. Ta forma wsparcia jest swego rodzaju wolontariatem, ponieważ udzielana pomoc jest nieodpłatna. Zazwyczaj rodziny wspierające wybierane są z najbliższego otoczenia dziecka, co pozwala na uniknięcie wielu problemów np. ze zdobyciem zaufania. Rodziny wspierające nie są innowacyjną forma wsparcia, ale jak dotąd nierozpowszechnioną i tym samym niewykorzystywaną. W związku z tym trudno jest określić rzeczywistą liczbę rodzin wspierających funkcjonujących aktualnie w Polsce, ale ich liczba oscyluje wokół 50. Badaniami objęto 9 rodzin wspierających, choć dotarcie do nich było niezwykle trudnym zadaniem z uwagi na fakt niewielkiej ich liczby. Na podstawie przeprowadzonych wywiadów dokonano analizy i interpretacji działań pomocowych podejmowanych przez rodziny wspierające na rzecz rodziny wspieranej w jej środowisku.
Ogólna ocena wsparcia rodziny dysfunkcyjnej w opinii uczestników badania jest pozytywna. Pomimo napotkanych trudności czy problemów, których nie udało się pokonać, osoby zaangażowane w tę formę wsparcia oceniają ją jako pozytywne oddziaływania, dalekie od arbitralnego przymusu czy instytucjonalnej formalizacji. Być może kluczem do sukcesu takiej formy pomocy jest brak wymogów formalnych, a rola rodziny wspierającej opiera się jedynie na towarzyszeniu, a nie wyręczaniu czy dawaniu rad. Rodziny wspierające są elementem wyzwalającym zasoby ludzkie, które powinny doprowadzić do poprawy funkcjonowania rodziny dysfunkcyjnej, szczególnie w odniesieniu do wsparcia i w trosce o małoletnie dzieci. Być może popularyzacja i upowszechnienie tej formy wsparcia przyczyniłoby się do wzrostu liczby rodziny wspierających w całym kraju .

Summary

This paper treats about the topic of supporting families in the space of a dysfunctional family. This is an important topic both from the point of view of the theory of support for families in crisis and the practice of assistance activities. This is the first study in Poland, which describes the functioning of supportive families.
The main goal of this paper was to characterize both the importance and actions of supporting families in the process of helping dysfunctional families. The main goal of such family is to help another family with overcoming their difficulties in a way that children can avoid administrative custody. This process is completely free-of-charge. The supporting family is usually chosen from a child’s closest environment. Although the idea of this form of aid is not new, it isn’t well-known. It is actually quite hard to determine how many supporting families are in Poland, but the number oscillates around 50. In my work I studied and I interviewed 9 of them, then, basing on the interviews, I analyzed the premises and compared them to actual actions taken by the supporting family.
The overall assessment of support for a dysfunctional family in the opinion of the study participants is positive. Despite the difficulties encountered or problems that could not be overcome, people involved in this form of support assess it as a positive impact, far from arbitrary coercion or institutional formalization. Perhaps the key to the success of any form of help is the lack of formal requirements, and the role of the supporting family is based only on accompanying, not helping or giving advice. Supporting families are an element that releases human resources, which should lead to an improvement in the functioning of a dysfunctional family, especially with regard to support and care for minor children.