„Hańba cywilizacyjna”. Zgony niemowląt w Szczecinie pod koniec XIX wieku w świetle akt Urzędu Stanu Cywilnego

Streszczenie

Niniejsza rozprawa przedstawia wyjątkowo wysoki poziom zgonów niemowląt w Szczecinie w ostatnich latach XIX wieku. Do badań wykorzystano 15454 akta zgonów niemowląt z lat 1892-1900 z Urzędu Stanu Cywilnego w Szczecinie pod koniec XIX wieku. Głównym celem rozprawy jest ukazanie struktur, skrajnie wysokiego natężenia zgonów niemowląt w Szczecinie oraz próba znalezienia związków między nimi a poziomem zjawiska.
Praca doktorska składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym rozdziale dokonano analizy źródeł, w których odnotowano istotne wydarzenia w państwie pruskim. Skupiono się tutaj na analizie trzech rodzajów źródeł: ksiąg metrykalnych, akt stanu cywilnego oraz pruskich danych statystycznych.
Rozdział drugi stanowi swego rodzaju wstęp, w którym opisano zjawisko śmiertelności niemowląt i jego główne przyczyny na przełomie XIX i XX wieku w wybranych krajach Europy. Omawiając to zjawisko skupiono się na czterech aspektach zaproponowanych przez wspomnianego już Jörga Vögele, tj. ekonomicznym, instytucjonalnym, ekologicznym i społeczno-kulturowym.
Początek wprowadzenia do tematyki zgonów niemowląt w Szczecinie wyznacza rozdział trzeci. Szczegółowo omówiono, jak wyglądał Szczecin według ośmiu wybranych wskaźników demograficznych i urbanistycznych na tle piętnastu pruskich dużych miast w państwie pruskim.
Ostatnie dwa rozdziały pracy skupiają się na omówieniu zgonów niemowląt jedynie w stolicy Pomorza Zachodniego. W rozdziale czwartym skupiono się na opracowaniu struktury zgonów niemowląt, uwzględniając osiem zmiennych w perspektywie całego miasta. Wreszcie zjawisko zgonów niemowląt w Szczecinie zostało rozpatrzone przestrzennie w dwóch kontekstach: pojedynczych ulic i starannie wybranych skupisk miejskich.

Summary

This dissertation presents an exceptionally high level of infant deaths in Szczecin in the last years of the 19th century. The study used 15454 infant death records from the years 1892-1900 from the Registry Office in Szczecin at the end of the 19th century. The main purpose of the dissertation is to show the structures, extremely high intensity of infant deaths in Szczecin and an attempt to find relationships between them and the level of the phenomenon.
The doctoral dissertation consists of five chapters. The first chapter analyzes the sources in which vital events in the Prussian state was recorded. The focus here is on the analysis of three types of sources. The focus here is on the analysis of three types of sources: record books, registry office files and Prussian statistical data.
The second chapter is a kind of introduction, which describes the phenomenon of infant mortality and its main causes at the turn of the 19th centuries in selected European countries. When discussing this phenomenon, the focus was on four aspects proposed by the already mentioned Jörg Vögele, i.e., economic, institutional, ecological and socio-cultural.
The beginning of the introduction to the subject of infant deaths in Szczecin is marked by the third chapter. It discusses in detail how Szczecin looked according to eight selected demographic and urban indicators against the background of fifteen Prussian big cities in the state of Prussia.
The last two chapters of the work focus on discussing infant deaths only in the capital of West Pomerania [DE: Provinz Pommern]. The fourth chapter focuses on the development of the structure of infant deaths, considering eight variables in the perspective of the entire city. Finally, the phenomenon of infant deaths in Szczecin was considered in terms of space in two contexts: individual streets and carefully selected urban clusters (AmE: UC).