Euthanasia and withdrawal of life-sustaining treatment in the case-law of the European Court of Human Rights : twenty years after pretty v. United Kingdom

Artykuł koncentruje się na orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w dwóch wrażliwych obszarach związanych z zakończeniem życia ludzkiego, a mianowicie eutanazją i zaprzestaniem leczenia podtrzymującego życie (eutanazja bierna). Te wysoce kontrowersyjne kwestie wymagały od Trybunału odpowiedzi na kluczowe pytania dotyczące zakresu i istoty zobowiązań państw-stron wynikających z art. 2 (prawo do życia) i art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Ponad dwadzieścia lat temu, w sprawie Pretty przeciwko Zjednoczonemu Królestwu (2002), zwięzłe sformułowanie art. 2 EKPC doprowadziło Trybunał do wniosku, że nie ma „prawa do eutanazji” gwarantowanego przez Konwencję. Jednakże nie przeszkodziło to Trybunałowi w uznaniu, że ogólne prawo do decydowania o zakończeniu życia jest elementem prywatności chronionej na podstawie art. 8 EKPC. Od czasu wydania wyroku w sprawie Pretty orzecznictwo Trybunału dotyczące wspomaganego samobójstwa i zaprzestania leczenia podtrzymującego życie balansuje między sprzecznymi interesami. Po rozpoznaniu kilku przełomowych spraw, głównie ze Zjednoczonego Królestwa, Szwajcarii, Belgii, Niemiec i Francji, Trybunał skalibrował istotę i zakres marginesu uznania państw w zakresie dopuszczalności wspomaganego samobójstwa i zaprzestania leczenia podtrzymującego życie. Nie należy jednak oczekiwać, że standardy Trybunału spełnią wszelkie oczekiwania, biorąc pod uwagę zróżnicowane podejścia filozoficzne, etyczne i religijne odnośnie do śmierci człowieka oraz roli państwa w ochronie prawa do życia.

The author focuses on the case-law of the European Court of Human Rights in two sensitive areas related to the end of human life, notably euthanasia and the withdrawal of life-sustaining treatment (passive euthanasia). These highly controversial issues required the Court to answer crucial questions regarding the scope and essence of the obligations of state parties under Article 2 (the right to life) and Article 8 (the right to respect for private and family life) of the European Convention on Human Rights. Over twenty years ago, in Pretty v. United Kingdom (2002), the concise formulation of Article 2 of the ECHR inevitably led the Court to conclude that the Convention does not guarantee the „right to euthanasia”. However, this has not prevented the Court from inferring a general right to decide on one’s end of life as an element of privacy protected under Article 8 of the ECHR. Since the judgment in Pretty, the case-law of the Court on assisted suicide and withdrawal of life-sustaining treatment has been balancing between conflicting interests. Having adjudicated several landmark cases, mainly from the United Kingdom, Switzerland, Belgium, Germany, and France, the Court has calibrated the essence and scope of the states’ margin of appreciation in allowing (or not allowing) for assisted suicide and the withdrawal of life-sustaining treatment. However, one should not expect that the Court’s standards will satisfy everybody’s expectations, given the different philosophical, ethical, and religious approaches to human death and the state’s role in protecting the right to life.