Ognozja, czyli Olgi Tokarczuk teologia sekularna

Zarówno w wykładzie noblowskim, jak i w swoich esejach Olga Tokarczuk proponuje własną koncepcję literatury, którymi elementami są projekt nazywany przez nią ognozją, koncepcja narratora czwartoosobowego (panoptykalnego) czy też rozumienie i funkcja mitu, a szerzej - wszelkiej narracji. Jak sama przyznaje, jej koncepcję można uznać za alterreligijną. Ona sama odwołuje się do natury narracji biblijnej, aby - uciekając się do analogii - opisać własną koncepcję autora i innych składowych dzieła literackiego. ; Jej koncepcję można interpretować z punktu widzenia teorii literatury, ale także teologii. Niniejszy tekst jest próbą takiej właśnie interpretacji. Autor szuka paraleli pomiędzy literaturą w rozumieniu Tokarczuk a Biblią jako tekstem objawionym i spisanym przez hagiografa. W konkluzji autor stawia tezę, że nie jest to projekt postsekularny czy quasi-religijny, ale sekularny, a de facto gnostycki, ponieważ odwołuje się do wiedzy i kompetencji niby-boskiej jako fundamentu dla konstrukcji świata przedstawionego.

Olga Tokarczuk proposes - both in the Nobel Prize lecture and in her essays - her concept of literature, the features of which are the project she calls ognosia, based on a four-person (panoptical) narrator, or the understanding and function of myth, and more broadly - of all narration. As she believes, her concept can be considered as alter-religious. She refers to the nature of the biblical narrative to - resorting to analogy - describe her view of an author and other components of a literary work. ; The concept may be interpreted from the point of view of literary theory but also theology. The article is an attempt at such an interpretation. Its author looks for a parallel between literature as understood by Tokarczuk and the Bible as a text revealed and written down by hagiographers. In the conclusion of the sketch, a thesis may be found that Tokarczuk's idea is not a post-secular or quasi-religious project, but secular and de facto gnostic, because it refers to the knowledge and supposedly divine competence as the foundation for the construction of the world presented.