Dwusystemowy model życia Polaków po niemieckiej stronie oddziaływania Szczecina

Publikacji niniejszej przyświecają dwa zasadnicze cele. Pierwszym jest ustalenie dynamiki zmian demograficznych w układzie gmin na podstawie dostępnych danych statystycznych dla Szczecina oraz miast i gmin w zasięgu oddziaływania jego obszaru funkcjonalnego, również po stronie niemieckiej. Drugim jest próba oszacowania skali zjawiska polegającego na dwusystemowości, czyli czerpaniu korzyści m.in. z systemów socjalnych i gospodarczych dwóch państw przez ludność zamieszkałą w strefie transgranicznej, w tym przypadku ludność polską. Artykuł ma zatem charakter dualny, przejawiający się w ilościowym i jakościowym podejściu badawczym. Zastosowano w nim podstawową metodę analizy statystycznej − dynamikę zmian liczby mieszkańców w latach 2011–2021. Wyniki ukazują intensywne procesy suburbanizacyjne w otoczeniu Szczecina i występującą wciąż depopulację po stronie niemieckiej. Rezultaty badań ankietowych przeprowadzonych metodą CAWI wśród społeczności Polaków osiedlających się po niemieckiej stronie granicy ukazały m.in. jej związki ze Szczecinem, ekonomiczne i w dużej mierze pozaekonomiczne motywy osiedlania się. 

The primary objectives of this publication are twofold. Firstly, it aims to determine the dynamics of demographic changes within the municipal system based on available statistical data for Szczecin as well as for cities and municipalities within the influence of its functional area, including the German side. Secondly, it makes an attempt to estimate the scale of dual-systemicity, namely the phenomenon of benefiting from the social and economic systems of two nations by the population residing in the cross-border area, in this case, the Polish inhabitants. The article therefore has a dual nature, manifested in a quantitative and qualitative research approach. The fundamental method of statistical analysis employed in this study is the dynamics of changes in the population between 2011 and 2021. The results reveal intensive suburbanisation processes in the vicinity of Szczecin and the ongoing depopulation on the German side. The results of the survey conducted using the CAWI method and carried out among the community of Poles settling on the German side of the border showed, among other things, its connections with Szczecin, and economic and predominantly non-economic reasons for the settlement.