Relacja rodzeństwa w rodzinie z doświadczeniem parentyfikacji : perspektywa biograficzna

Rodzina to naturalne środowisko życia i rozwoju każdego człowieka. Zjawiska i doświadczenia w niej zachodzące wydają się niezwykle istotne dla funkcjonowania całego systemu oraz rozwoju jego poszczególnych członków. W artykule podjęta została problematyka relacji między rodzeństwem w rodzinie w sytuacji odwróconego porządku ról, to znaczy kiedy co najmniej jedno z dzieci (brat lub siostra) przejmuje obowiązki i zadania przypisane rodzicom. Przyjęta perspektywa badawcza umiejscawia doświadczenie parentyfikacji w biografiach tzw. dorosłych dzieci, które w obliczu różnorodnych trudności rodzinnych stają się dla rodzeństwa opiekunami, wychowawcami wspierając czy nawet wyręczając w tych zadaniach rodziców. Celem prezentowanych w artykule analiz było rozpoznanie relacji rodzeństwa w kontekście systemowego rozumienia rodziny. Odwrócenie ról oznacza bowiem zniekształcenie granic między substystemami rodzicielskim i dziecięcym. Analiza wywiadów (auto)biograficznych pozwoliła na odtworzenie owych układów rodzinnych, relacji w rodzeństwie oraz konsekwencji z nich wynikających.

The family is the natural environment in which every human being lives and develops. The phenomena and experiences occurring within it seem to be extremely important for the functioning of the whole system and the development of its individual members. This article addresses the issue of sibling relations in a families in a situation of reversed role order, i.e. when at least one of the children (brother or sister) takes over the duties and tasks ascribed to the parents. The adopted research perspective places the experience of parentification in the biographies of so-called adult children, who, in the face of various family difficulties, become caretakers and educators for their siblings, supporting or even relieving their parents in these tasks. The aim of the analyses presented in this article was to identify sibling relations in the context of a systemic understanding of the family. Role reversal implies a distortion of the boundaries between parental and child sub-systems. The analysis of the (auto)biographical interviews made it possible to reconstruct these family systems, sibling relationships and the consequences resulting from them.