Trzydzieści lat funkcjonowania samorządu terytorialnego – nauka prawa administracyjnego wobec reform ustrojowych : zagadnienia wprowadzające

Przeprowadzone w 1990 r. reformy obejmujące reaktywowanie samorządu terytorialnego stanowiły jeden z najważniejszych elementów przemian ustrojowych w naszym kraju i były one istotnym elementem działań reformatorskich w ramach realizacji trzech głównych celów transformacji ustrojowej po roku 1989: demokracja, wolny rynek, decentralizacja. Postulat przywrócenia samorządu terytorialnego znalazł się w 1981 r. w programie Solidarności i powrócono do niego podczas obrad Okrągłego Stołu w 1989. Wśród zwolenników i propagatorów tej idei w opozycji antykomunistycznej byli przedstawiciele nauki prawa administracyjnego, którzy przewidywali stworzenie całkowicie nowej instytucji, niemieszczącej się w ramach ustroju komunistycznego. Zakładano zatem jednoznaczne odrzucenie starego systemu władz lokalnych. Przeprowadzona w 1990 r. reforma samorządowa stanowiła jednocześnie potężny wstrząs dla nauki ustrojowego prawa administracyjnego, które utraciło swój przedmiot badań w postaci problematyki rad narodowych, traktowanych odtąd wyłącznie w kontekście „negatywnych doświadczeń”. Reaktywowaniu samorządu terytorialnego w 1990 r. towarzyszyły dyskusje i spory wokół koncepcji jego istoty, podstawowych założeń ustrojowych i szczegółowych zasad funkcjonowania. Reforma nie zakończyła się w 1990 r., gdyż prawo samorządowe charakteryzuje się znaczną dynamiką przemian dotyczących konkretnych rozwiązań, co znajduje swój wyraz w licznych nowelizacjach ustaw samorządowych. Kolejnym reformom towarzyszyła działalność ekspertów z zakresu nauki prawa administracyjnego. Jednocześnie odnotować należy znaczny rozwój nauki prawa administracyjnego w zakresie problematyki samorządowej.