Stosowanie zasady istotności w ujawnianiu informacji przez uczelnie publiczne w Polsce

Cel: Celem artykułu jest ocena stosowania zasady istotności przy ujawnianiu informacji w sprawozdaniu finansowym przez uczelnie publiczne w Polsce oraz próba interpretacji zasady istotności, na potrzeby zwiększenia przydatności sprawozdania finansowego.

Metodyka/podejście badawcze: Głównym materiałem badawczym były sprawozdania finansowe za lata 2017–2020 oraz opisy zasad (polityki) rachunkowości uczelni publicznych. Zastosowano metodę analizy źródeł (literatury, regulacji prawnych), analizę przypadków, obserwację uczestniczącą, obserwację bezpośrednią, wnioskowanie dedukcyjne oraz doświadczenia autora z zakresu sporządzania sprawozdania finansowego.

Wyniki: Uzyskane wyniki potwierdziły, że opisy zasady istotności przez uczelnie publiczne dotyczą głównie ilościowych progów istotności, natomiast brak odniesień do parametrów jakościowych. Ponadto nie występują powiązania między opisem zasady istotności w polityce rachunkowości lub we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego a prezentacją istotnych informacji, co wynika z wytycznych właściwego ministerstwa do spraw szkolnictwa wyższego oraz wymagań związanych z elektroniczną wersją przekazywania przez uczelnie sprawozdania finansowego. Ponadto stosowane uniwersalne układy sprawozdania finansowego, wynikające z załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości w Polsce, nie są w pełni dostosowane do specyfiki uczelni publicznych, zarówno pod względem prawdopodobieństwa wystąpienia określonych zasobów lub procesów, jak i stosowanej terminologii.

Implikacje praktyczne: Przedstawione w artykule wnioski powinny być wykorzystane do rozpoczęcia prac nad kształtem sprawozdania finansowego uczelni publicznych.

Oryginalność/wartość: Artykuł uzupełnia lukę z zakresu sprawozdawczości finansowej uczelni publicznych. Przedstawione krytyczne poglądy mogą służyć doskonaleniu sprawozdania finansowego uczelni.

Purpose: The purpose of the article is to assess the application of the materiality concept in information disclosures made by Polish public universities in their financial statements, as well as to attempt to interpret the materiality concept to increase the usefulness of a financial statement.

Methodology/approach: Financial statements for the years 2017-2020, as well as summaries of significant accounting policies of public universities, were the main sources of the research data. In addition, the following research methods were used: source analysis (literature, legal regulations), a case study, participant observation, direct observation, deductive reasoning, and the author's personal experience in preparing financial statements.

Findings: The research results confirmed that the description of the materiality concept made by public universities mainly focuses on quantitative materiality thresholds and does not relate to qualitative parameters. In addition, there are no connections between the description of the materiality concept in a summary of significant accounting policies or the introduction to the financial statement and the presentation of material information, which is the result of the guidelines of a minister responsible for higher education and the requirements related to a digitalized version of financial statements submitted by universities. Additionally, widely used financial statement layouts, as proposed by appendix no. 1 to the Polish Accounting Act, are not fully adapted to the specifics of public universities, neither in terms of the probability of specific resources and processes appearing nor the terminology used.

Practical implications: The conclusions presented in the article should be used to begin work on the shape of public universities' financial statements.

Originality/value: The article fills the gap related to the financial reporting of public universities. The critical views may be used to improve a university's financial statement.