Kredyt handlowy w kształtowaniu efektywności finansowej spółdzielni mleczarskich

Streszczenie

Kredyt handlowy jest jednym z najważniejszych elementów obrotu gospodarczego oraz narzędziem zwiększania pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa na rynku. Udzielanie kredytu handlowego, a także korzystanie z tego źródła finansowania wpływa także w znaczący sposób na funkcjonowanie spółdzielni mleczarskich, narażając je na zagrożenia, ale również stwarzając szanse na rozwój. Sprostać konkurencji na rynku mogą jedynie spółdzielnie mleczarskie działające efektywnie. Prowadzenie działalności z wykorzystaniem instrumentu kredytu handlowego może prowadzić do poprawy efektywności finansowej spółdzielni mleczarskich, poprzez zwiększenie sprzedaży i poziomu zysku, a także umacnianie się pozycji konkurencyjnej na rynku.

W pracy określono zależności między realizowaną polityką kredytu handlowego a efektywnością funkcjonowania spółdzielni mleczarskich. Przeprowadzono ocenę portfela kredytowego i zbadano pozycję kredytową, w zależności od której określono efektywność spółdzielni mleczarskich. Określono sytuację finansową ze szczególnym uwzględnieniem efektywności badanych spółdzielni mleczarskich w zależności od strategii zaciągania kredytu handlowego. Z wykorzystaniem wskaźnika syntetycznego wyznaczono strategię udzielania kredytu handlowego. Dokonano oceny efektywności poszczególnych grup spółdzielni mleczarskich, w zależności od stosowanej strategii udzielania kredytu handlowego i zajmowanej pozycji kredytowej z wykorzystaniem metody dwuczynnikowej analizy wariancji.

Stwierdzono, że sytuacja finansowa badanych spółdzielni mleczarskich była mocno zróżnicowana, zarówno w zależności od pozycji kredytowej, jak również od strategii udzielania i zaciągania kredytu handlowego. Wraz ze zmniejszaniem się relacji należności do zobowiązań z tytułu dostaw i usług zwiększała się efektywność spółdzielni mleczarskich, określona wskaźnikami klasycznej i skorygowanej rentowności funduszy własnych. Strategia udzielania kredytu handlowego była zróżnicowana w zależności od pozycji kredytowej oraz wielkości spółdzielni mleczarskich. Wystąpienie interakcji dwóch czynników w postaci strategii udzielania kredytu handlowego i pozycji kredytowej różnicowało poziom efektywności finansowej spółdzielni mleczarskich. Najwyższą efektywność finansową osiągano w spółdzielniach mleczarskich zakwalifikowanych do grupy biorców kredytu handlowego, w których zarządzający stosowali jednocześnie konserwatywną strategię w zakresie udzielania tego kredytu. Zarządzający spółdzielniami mleczarskimi opracowywali i konsekwentnie realizowali przyjętą strategię w zakresie kredytu handlowego.

Summary

Trade credit has become one of the most important elements of economic turnover and a tool for improving competitive position on the market. Granting trade credit, as well as using this source of financing, significantly influences the functioning of dairy cooperatives, exposing them to threats, but also creating opportunities for development. Only effective dairy cooperatives can compete. Managing company by apliying trade credit can lead to an improvement in the financial efficiency of dairy cooperatives, through an increase in sales and profit, as well as strengthening the position on the market.

The study determined the relationship between the trade credit policy pursued and operational efficiency of selected dairy cooperatives. The credit portfolio was evaluated and the credit position was examined in relation to the efficiency of such units. The financial situation was determined with particular emphasis on the efficiency of the cooperative depending on the strategy of drawing a trade credit. The trade credit strategy was determined on the basis of a synthetic indicator. The effectiveness of individual groups of dairy cooperatives was assessed, depending on the credit position and the applied strategy of granting trade credit using the two-factor analysis of variance method.

The study found that the financial efficiency of dairy cooperatives varied depending on the trade credit policy pursued. Along with decreasing ratio of receivables to payables (from deliveries and services), the efficiency of dairy cooperatives, determined by indicators of classic and adjusted profitability of own funds, increased.  The trade credit strategy varied according to the credit position and size of the dairy cooperatives. The occurrence of interaction between the two factors in the form of trade credit strategy and credit position differentiated the level of financial efficiency of dairy cooperatives. The highest level of profitability ratios was achieved by cooperatives from the group of net trade credit recipients, applying a conservative strategy of trade credit granting. The managers of dairy cooperatives planned and consistently implemented the adopted strategy of trade credit policy.