Powództwo o ustalenie istnienia wypadku przy pracy na podstawie art. 189 KPC

Streszczenie

Możliwość wytoczenia powództwa o ustalenie istnienia wypadku przy pracy na podstawie art. 189 KPC została potwierdzona przez Sąd Najwyższy stosunkowo niedawno, dokładnie w uchwale z 29 marca 2006 r. (sygn. akt: II PZP 14/05). Zagadnienie będące przedmiotem pracy nie zostało dotychczas w sposób kompleksowy zbadane. Powyższe dziwi, biorąc pod uwagę, że w 2021 r. miało miejsce 68.777 wypadków, w tym 219 wypadków śmiertelnych i 375 wypadków ciężkich. Dane te wskazują, że problematyka wypadku przy pracy jest zagadnieniem doniosłym społecznie.

Główna hipoteza pracy sprowadza się do twierdzenia, że instrumenty prawne mające na celu ustalenie istnienia wypadku przy pracy zarówno na drodze przedsądowej, jak i sądowej nie gwarantują pracownikowi realizacji jego prawa do ustalenia istnienia wypadku przy pracy, a w konsekwencji wymagają zmiany. Pierwsza hipoteza cząstkowa koncentruje się na problemie umiejscowienia definicji wypadku przy pracy poza Kodeksem pracy, co stanowi dla pracownika pierwsze utrudnienie. Druga hipoteza cząstkowa zakłada, że aktualny skład zespołu powypadkowego nie daje rękojmi prawidłowego sporządzenia protokołu powypadkowego. Według trzeciej hipotezy, obecne brzmienie pouczenia zawartego w protokole powypadkowym wprowadza pracownika w błąd co do sądu właściwego do rozpoznania sprawy o ustalenie istnienia wypadku przy pracy oraz żądania, które należy umieścić w pozwie. Kolejna hipoteza dowodzi, że omawiane w pracy powództwo nie jest dla pracownika atrakcyjne, ponieważ wydany w sprawie wyrok ustalający istnienie wypadku przy pracy nie ma wpływu na sprawę przeciwko ZUS o świadczenia z ustawy wypadkowej.

Praca opiera się na analizie aktów prawnych, dorobku doktryny, orzecznictwa, danych zawartych na stronach internetowych sądów powszechnych oraz informacji uzyskanych od respondentów w drodze ankiety.

Poszczególne rozdziały pracy obejmują analizę definicji wypadku przy pracy, działalność zespołu powypadkowego, charakter prawny powództwa, sąd i strony postępowania oraz przebieg postępowania przed sądem I instancji.

Wnioski pracy zawierają ustalenia dotyczące słuszności głównej hipotezy i hipotez cząstkowych. Praca uwzględnia stan prawny na dzień 19 czerwca 2023 roku.

Summary

The possibility of suing to confirm a workplace accident under Article 189 of the Civil Procedure Code (KPC) was recently affirmed by the Supreme Court in a ruling dated March 29, 2006 (case no. II PZP 14/05). Surprisingly, despite the alarming statistics in 2021, with 68,777 workplace accidents, including 219 fatalities and 375 serious injuries, this issue hasn't been extensively studied. These statistics underscore the significant societal importance of workplace accidents.

The main hypothesis of this study asserts that the current legal mechanisms for confirming workplace accidents, both before and during litigation, do not ensure employees can exercise their right to establish such accidents. Therefore, they require revision. The first sub-hypothesis focuses on the challenge of locating the workplace accident definition outside the Labor Code, creating an initial obstacle for employees. The second sub-hypothesis suggests that the current composition of post-accident teams does not guarantee the proper preparation of accident reports. The third hypothesis argues that the current wording of notifications in accident reports misguides employees about the competent court for determining workplace accidents and the lawsuit's requirements. The fourth hypothesis suggests that the discussed lawsuit isn't appealing to employees since a judgment confirming a workplace accident doesn't affect cases against the Social Insurance Institution (ZUS) for Occupational Accidents and Diseases Act benefits.

This study relies on an analysis of legal regulations, existing doctrine, case law, data from common court websites, and information gathered through surveys.

The thesis chapters delve into the analysis of workplace accident definitions, post-accident team activities, the legal nature of lawsuits, involved courts and parties, and the process in the court of first instance.

The conclusions of this work provide insights into the validity of the main hypothesis and sub-hypotheses, considering the legal landscape as of June 19, 2023.