Innowacje w kształtowaniu konkurencyjności przedsiębiorstw publicznej komunikacji samochodowej na regionalnym rynku przewozów pasażerskich

Streszczenie

Praca dotyczy roli innowacji jako narzędzia kreującego konkurencyjność przedsiębiorstw transportu samochodowego. Zakres zaprezentowanych rozważań uwzględnia poziom regionalnego rynku usług transportowych.

W ujęciu merytorycznym przedstawiono wieloaspektową analizę związaną z istotą innowacji, w której ważną rolę odgrywają takie zagadnienia jak: inwencja (pomysł), innowacja (zastosowanie) oraz imitacja (upowszechnienie innowacji). W pracy skoncentrowano się na zagadnieniu innowacji na poziomie mikroekonomicznym (przedsiębiorstwa transportu autobusowego). Należy jednak podkreślić, że jest to zagadnienie analizowane również na innych poziomach w tym makroekonomicznym.

W dalszej części pracy (rozdział 2 i 3) przedstawiono istotę konkurencji, przede wszystkim w kontekście ekonomicznym oraz regionalnego rynku usług transportowych. Poza modelami konkurencyjnymi przedstawiono zagadania związane z konkurencyjnością. W tym kontekście wartościowe jest podkreślenie znaczenia jaką odgrywa konkurencyjność dla przedsiębiorstw usługowych oraz związanej z tym szczególnej roli kapitału ludzkiego. Zagadnienia związane z regionalnym rynkiem usług transportowych zaprezentowano w ujęciu teoretycznym oraz praktycznym. W podejściu teoretycznym zaprezentowano podstawowe definicje związane z tym segmentem przewozów pasażerskich natomiast w ujęciu pragmatycznym wykorzystano dane statystyczne, odzwierciedlające zmiany jakie zaszły na regionalnym rynku przewozów pasażerskich.

Kolejne części pracy mają charakter analityczno-koncepcyjny. W warstwie analitycznej przedstawiono, na bazie jednego z funkcjonujących przedsiębiorstw PKS w województwie zachodniopomorskim, wpływ podjętych działań innowacyjnych na jego obecną pozycję konkurencyjną. Analizę poprzedziło przedstawienie rozwoju przedsiębiorstw PKS w Polsce oraz wpływu transformacji ustrojowej na ich funkcjonowanie. Co ważne w analizie uwzględniono mierniki właściwe dla różnych rodzajów usług świadczonych przez przedsiębiorstwo. W części koncepcyjnej przedstawiono uwarunkowania funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstw autobusowych na rynku regionalnym, typizację zachowań przedsiębiorstw komunikacji samochodowej oraz kierunki ich rozwoju z uwzględnieniem działań proinnowacyjnych. Uwzględniając zwiany w dywersyfikacji działalności oraz potencjale przedsiębiorstw transportu autobusowego w ramach typizacji zachowani przedsiębiorstw PKS wyróżniono następujące typy zachowań proinnowacyjnych: zachowawca, tester, fokus, zdobywca.

Summary

The doctoral dissertation concerns the role of innovation as a tool creating the competi­tiveness of road transport companies. The scope of the presented considerations takes into account the level of the regional transport services market.

In terms of content, a multi-faceted analysis related to the essence of innovation was presented, in which such issues as: invention (idea), innovation (application), and im­itation (dissemination of innovation) play an important role. The doctoral dissertation focuses on the issue of innovation at the microeconomic level (bus transport companies). However, it should be emphasized that this issue is also analyzed at other levels, includ­ing the macroeconomic one.

The next part of the doctoral dissertation (chapters 2 and 3) presents the essence of competition, primarily in the economic context and the regional market of transport ser­vices. In addition to competitive models, issues related to competitiveness were present­ed. In this context, it is worth emphasizing the importance of competitiveness for service enterprises and the related special role of human capital. Issues related to the regional market of transport services were presented in theoretical and practical terms. The theo­retical approach presents the basic definitions related to this segment of passenger trans­port, while the pragmatic approach uses statistical data reflecting the changes that have taken place in the regional passenger transport market.

The subsequent parts of the doctoral dissertation are analytical and conceptual in na­ture. The analytical layer presents, on the basis of one of the operating PKS companies in the West Pomeranian Voivodeship, the impact of the undertaken innovative activities on its current competitive position. The analysis was preceded by a presentation of the development of PKS enterprises in Poland and the impact of the political transformation on their functioning. What is important, the analysis includes measures appropriate for various types of services provided by the company. The conceptual part presents the con­ditions for the functioning and development of bus companies on the regional market, the typification of the behavior of bus transport companies, and the directions of their devel­opment, taking into account pro-innovation activities. Taking into account the changes in the diversification of activities and the potential of bus transport companies, the following types of pro-innovation behaviors were distinguished as part of the typification of the behavior of PKS enterprises: retainer, tester, focus, and conqueror.