Determinanty polskiego eksportu gotowych artykułów spożywczych po akcesji do Unii Europejskiej

Streszczenie

W pracy postawiona została następująca hipoteza badawcza: Występowanie przewag kosztowych przyczyniło się do rozwoju polskiego eksportu gotowych artykułów spożywczych po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Głównym celem badawczym pracy była identyfikacja determinant polskiego eksportu gotowych artykułów spożywczych 
po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Oprócz celu głównego sformułowano cel pomocniczy, jakim była ocena szans i zagrożeń dla rozwoju eksportu gotowych artykułów spożywczych z Polski w przyszłości, z rekomendacją działań do podjęcia w celu wsparcia jego dalszej ekspansji.

Zakres czasowy pracy objął okres członkostwa Polski w Unii Europejskiej, w ramach którego wydzielono dwa podokresy tj. podokres 2005–2019 (podstawowy) oraz podokres 2020–2022, w którym zachodziły specyficzne zmiany o dużej sile oddziaływania (pandemia COVID-19, wojna w Ukrainie).

Przeprowadzone badanie korelacji polskiego eksportu gotowych artykułów spożywczych z wybranymi determinantami społeczno-gospodarczymi obserwowanymi 
w Polsce wskazały na następujące silne i kluczowe zależności:

1.      z importochłonnością sektora potwierdzające zaimplementowanie założeń teorii specjalizacji wewnątrzgałęziowej, ale również̇ powiązanie z efektem kreacji 
i przesunięcia handlu,

2.      z konsumpcją krajową i zewnętrzną powiązane z teorią popytowo-podażową, teorią nadkonsumpcji i makdonaldyzacji, przy równoczesnej próbie odwrócenia trendu 
w kierunku regionalizacji i indywidualizacji,

3.      ze wzrostem gospodarczym determinowanym właśnie poprzez eksport gotowych artykułów spożywczych,

4.      z napływem środków unijnych silnie oddziaływujących na rozwój sektora 
i niwelujących niedoinwestowanie i niski poziom zaplecza technologicznego sektora,

5.      ze wzrostem poziomu zatrudnienia, ale również wynagrodzeń potwierdzającym założenia teorii neoczynnikowej przy równoczesnym zwiększaniu wydajności pracy przebiegającym w tempie szybszym, aniżeli sam wzrost wynagrodzeń,

6.      z nakładami na prace badawczo-rozwojowe, ale także wzrostem liczby naukowców wśród osób zatrudnionych oraz patentowaniem innowacyjnych rozwiązań, co można łączyć z teorią neotechnologiczną.

Summary

The following research hypothesis was put forward in the study: The existence of cost advantages contributed to the development of Polish exports of prepared foodstuffs after Poland's accession to the European Union. The main research objective of the study was 
to identify the determinants of Polish exports of prepared foodstuffs after Poland's accession to the European Union. In addition to the main objective, an auxiliary objective was formulated, which was the assessment of opportunities and threats for the development of exports of prepared foodstuffs from Poland in the future, with the recommendation 
of actions to be taken to support its further expansion.

The time range of the study covered the period of Poland's membership in the European Union, within which two sub-periods were distinguished, i.e. the sub-period 2005-2019 (basic period) and the sub-period 2020-2022, in which specific changes of great impact took place (COVID-19 pandemic, war in Ukraine).

The studied correlation of Polish exports of prepared foodstuffs with selected socio-economic determinants observed in Poland indicated the following strong and crucial dependencies:

1.      on the import intensity of the sector, confirming the implementation of the assumptions of the theory of intra-industry specialisation, but also the association with the effect of trade creation and diversion,

2.      on domestic and external consumption related to the supply-demand theory, the theory of overconsumption and McDonaldisation, while trying to reverse the trend towards regionalisation and individualisation,

3.      on economic growth determined precisely by the export of prepared foodstuffs,

4.      on the inflow of EU funds strongly influencing the development of the sector and levelling underinvestment and low level of technological background of the sector,

5.      on the increase in the level of employment, but also of wages, confirming the assumptions of the neo-factor proportions theory of international trade), while increasing at the same time the work performance at a faster pace than the wage increase itself,

6.      on expenditure on research and development, but also on the increase in the number of scientists among employed people and the patenting of innovative solutions, which can be combined with the neo-technology theory of international trade.