Naruszenie dyscypliny finansów publicznych a nieopłacenie składki na ubezpieczenie zdrowotne

Przedmiotem badań i analiz jest naruszenie dyscypliny finansów publicznych, o którym stanowi art. 14 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, a polegające na nieopłaceniu składki na ubezpieczenie zdrowotne. W pierwszej kolejności w opracowaniu - w oparciu o poglądy wyrażone w literaturze przedmiotu - przytoczono różne ujęcia pojęcie „dyscypliny finansów publicznych” oraz „naruszenia dyscypliny finansów publicznych”, które ze względu na różnice interpretacyjne mogą stanowić źródło wielowątkowych rozważań. W kolejnych rozdziałach skupiono się na omówieniu charakteru prawnego składki na ubezpieczenie zdrowotne, co było istotne z punktu widzenia oceny znamion przedmiotowych ujętych w ww. przepisie. Zbadano także zakres podmiotowy odpowiedzialności za omawiane naruszenie dyscypliny finansów publicznych., zwracając szczególną uwagę na praktyczne kwestie związane z egzekwowaniem odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Celem opracowania jest zatem ocena obowiązujących w tytułowym zakresie rozwiązań prawnych i ukazanie ewentualnych obszarów budzących wątpliwości interpretacyjne.

Na potrzeby podjętych badań wykorzystano przede wszystkim dogmatycznoprawną oraz analityczną metodę badawczą. Analizą objęto akty prawne oraz orzecznictwo. Dokonano także oceny poglądów literatury przedmiotu, w szczególności uwzględniono dorobek polskiej doktryny prawa finansowego. Wyniki prowadzonych badań dają możliwość udzielenia odpowiedzi na pytania: czy zakres podmiotowy oraz zakres przedmiotowy odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest spójny systemowo z rozwiązaniami innych ustaw. Dalej zaś, czy wprowadzone mechanizmy finansowoprawne są wystraczające do tego, by minimalizować zagrożenie bezpieczeństwa w finansach publicznych w obszarze ochrony zdrowia. Za ważne uznano w szczególności ustalenie w jaki sposób terminowe i w odpowiedniej wysokości opłacenie składek na ubezpieczenie zdrowotne przez obowiązane podmioty, wpływa na stan finansów państwa. 

W doktrynie i literaturze przedmiotu brakuje pogłębionych badań nad finansowoprawnymi zagadnieniami związanymi z naruszeniem dyscypliny finansów publicznych w przedmiocie nieopłacenia (zaniechanie) lub opłacenia w kwocie niższej nich wynika to z prawidłowego obliczenia (działanie) składki na ubezpieczenie zdrowotne. Dlatego za istotne i stanowiące wkład w rozwój nauki uznano badania dotyczące ww. naruszenia i jego odniesienia do systemu opieki zdrowia w Polsce.

The subject of the research and analysis is the violation of public finance discipline, as provided for in Article 14 (2) of the Act of 17 December 2004 on liability for violation of public finance discipline, which consists of failure to pay health insurance contributions. The paper begins by presenting various interpretations of the concepts of “public finance discipline” and “violation of public finance discipline, which can be a source of multithreaded considerations due to interpretative differences. The following chapters focus on the legal nature of health insurance contributions, which was important for assessing the features included in the above-mentioned provision. The scope of liability for the discussed violation of public finance discipline was also examined, with particular attention paid to practical issues related to enforcing liability for violation of public finance discipline. The aim of the paper is to evaluate the legal solutions applicable in the subject area and to highlight any areas that raise interpretative doubts. The main research methods used for the study were the doctrinal-legal and analytical research methods. Legal acts and case law were analyzed, and the views of the subject literature were evaluated, with particular emphasis on the achievements of Polish financial law doctrine.
The results of the research make it possible to answer questions such as whether the scope of subject and object liability for violation of public finance discipline is systemically consistent with the solutions provided for in other laws, and whether the introduced financial and legal mechanisms are sufficient to minimize the risk to public finance security in the area of health care. It was deemed important to establish how the timely and proper payment of health insurance contributions by obligated entities affects the state of public finances. In financial law doctrine and literature, there is a lack of in-depth research on financial-legal issues related to violation of public finance discipline in the context of non-payment (omission) or payment of an amount lower than that calculated for health insurance contributions. Therefore, research on the aforementioned violation and its relationship to the healthcare system in Poland is considered significant and constitutes a contribution to the development of science.