Prawo umów jako instrument wspierający ochronę środowiska : zarys problemu

Celem artykułu jest określenie, w jakim stopniu prawo umów może być wykorzystywane przez prawodawcę jako instrument wspierający ochronę środowiska. Prawo umów – jako część prawa cywilnego – reguluje co do zasady prawa i obowiązki stron stosunku cywilnoprawnego. Istnieje jednak tendencja instrumentalnego wykorzystywania prawa cywilnego (w tym prawa umów) do realizacji wartości publicznych. Autor wskazuje na obowiązujące unormowania w zakresie prawa umów, które mogą wywierać wpływ na stan środowiska naturalnego. Najwięcej przykładów w tym zakresie dostarcza prawo umów konsumenckich. Zwłaszcza w ostatnich latach akty prawne dotyczące ochrony konsumenta wydawane przez Unię Europejską w większym stopniu uwzględniają konieczność wspierania zrównoważonej konsumpcji i ochrony środowiska. Dotyczy to m.in. uregulowania odpowiedzialności sprzedawcy za niezgodność towaru z umową, nałożenia na przedsiębiorców obowiązków informacyjnych odnoszących się do aspektów środowiskowych oferowanych towarów i usług, a także wspierania zrównoważonych przewozów poprzez zwiększanie praw pasażerów i promowanie w ten sposób transportu zbiorowego. W mniejszym stopniu idea wspierania ochrony środowiska uwzględniana jest w prawie dotyczącym umów o innym charakterze niż konsumenckie. W obrocie gospodarczym zauważalna jest jednak praktyka uwzględniania w treści umów tzw. zielonych klauzul, dzięki którym wykonanie umowy ma być możliwie przyjazne środowisku.

The purpose of this article is to determine to what extent contract law can be used by the legislator as an instrument to support environmental protection. As a part of civil law, contract law – as a rule – only regulates the rights and obligations of the parties to a legal relationship. However, there is a tendency to use civil law (including contract law) instrumentally for the realisation of public values. The author points to existing contract law norms that may have an impact on the state of the environment. Consumer contract law provides the most examples in this respect. Especially in recent years, consumer protection acts issued by the European Union have taken greater account of the need to support sustainable consumption and environmental protection. This includes the regulation of seller's liability for non-conformity of goods, the placing of information obligations on traders relating to the environmental aspects of the goods and services offered, and the promotion of sustainable transport by enhancing passenger rights and thus promoting collective transport. To a lesser extent, the idea of promoting environmental protection is taken into account in non-consumer contract law. In business dealings, however, there is a noticeable practice of including so-called green clauses in the content of contracts to make the performance of the contract as environmentally friendly as possible.